Augustin Vermer

Augustin Vermer eviè 1900

Skepiaedje	10 di djulete 1817, Biarin
Moirt	28 di may 1907, Biarin
Activités	scrijheu

WIKIDATA

Augustin Vermer (e walon Gustin Vermer) a skepyî a Biarin li 10 di djulete 1817 ey î a morou li 28 di may 1907.

Riprins dins l' grosse antolodjeye da Piron (flotchreçmint, sol no di Auguste Vermer).

Il a scrît eto e francès.

Di s' mestî, il esteut medcén d' viyaedje.

Ouve e walon[candjî | candjî l’ côde wiki]

I scrijha des arimés e walon : des fåves di djåzantès biesses, des tchansons et des couyonådes. Il ont stî eplaidîs å cmince dins l' BSLLW

Adonpwis, rashonnés a Casterman (Tornè) e 1881 sol titraedje : «Poésies du Docteur Vermer». L' ouve est replaideye pa l' editeu Wesmael-Charlier a Nameur e 1905. Pu co on côp dins on cayé walon e 1967 (l° 2).

Sipepiaedje di l' ouve[candjî | candjî l’ côde wiki]

Les deus pus cnoxhowes paskeyes sont surmint «Li comunisse» la k' on pere fåminwès djåze e walon avou s' fi ki rvént d' Paris et ki lyi respon e francès. Ci-cial disfind l' comunisse, et l' pere lyi mostere ki ça n' pout roter.

Adonpwis, ene tchanson «s:les mizeres do medcén», la k' i raconte li veye d' on medcén d' campagne dins des pôves payis (parume l' Årdene, après l' aiwe di Smwès) e 19inme sieke. Todi dins l' minme trepådje, l' arimé «s:Li wachotaedje»" est eto foirt kinoxhou.

Gn a eto tot ene rîlêye d' arimés contes, avou tchaeke côp, on plaijhant toumaedje di toele. I ndè profite po mostrer les dujhances di s' tins, u discrire des persounaedjes tipikes. Metans :

Li båbe do capucin (so les missions dins les viyaedjes)
Li pûnicion do leu
Li toûtrale (so les dinner d' curés)
Li woeyaedje des moirts
Li curé malåde
Li vea et l' efant (skepiaedje d' èn efant)
Li tiesse do ptit Djezus (viye djonne feye ki s' vout maryî)

Come di djusse, Gustin Vemer a cpôtyî l' pene po ratourner les fåves da Lafontinne come :

Li cok d' awousse et l' froumoujhe
Li leu et l' ciwagne
Li gurnouye et l' boû
Li coirbå et li rnåd

Corwaitaedje[candjî | candjî l’ côde wiki]

Dabôrd ki les fåves da Gustin Vermer e francès ni sont ki «oniesmint halif halof» (Maurice Piron) ^[1], ses paskeyes e walon fijhît d' lu onk des meyeus scrijheus di s’ tins. ^[2]

Si Vermer djåze si bén des ptitès djins, c’ est k’ i les cnoxhe, k’ i les comprind, et k’ i les inme, minme si, sovint, il est ene miete mocåd. Mins l’ mocreye est tote tene et sins calinreye. I reye di leus couyonådes et d’ leu bonasté, mins i n’ fåt nén greter lon dzo les mots po trover l’ umanisse.

Houte di çoula, ses scrijhaedjes, contes, fåves, tchansons, sont-st on vicant temoennaedje so çou k’ esteut l’ vicåreye e l’ Fåmene å mitan do dijh-nouvinme sieke. Prindans po egzimpe "li comunisse" et nos sårans çou les djins del campagne pinsît des novelès idêyes. ^[3]

Alére[candjî | candjî l’ côde wiki]

«Augustin Vermer» prezinté pa Jean-Pierre Dumont dins Li Rantoele l° 45 (bontins 2008) (aberwetåve)
(fr) Si biyografeye pa Jean Léonard dins Wallonnes, 2-1995.
(fr) Corwaitaedje des ouves da Augustin Vermer pa Bernard Louis dins «les Cayés walons» 6, 2007.
(fr) Prezintaedje di l' ouve do Dr Vermer et di l' ovraedje d' on medcén d' campagne diviè 1900, pa Jean-Pierre Dumont dins «Årdene walone», 2007.
(fr) Teze di l' UCL ^{(a-z aveuri)} sor lu (avou replaidaedje di 25 bokets)