Wikipedia:Rifondaedje des nos d' plaeces

Forveyowe plake bilinwe, e rfondant walon

Cisse pådje cial est fwaite po tuzer ås arokes k' on-z a pol rifondaedje des nos d' plaece el Walonreye e rifondou walon.

Po les nos d' payis foû Walonreye, loukîz a : Wikipedia:Rifondaedje des nos d' payis

Uzaedje des betchfessîs scrijhas dins les nos d' plaeces

L' eployaedje des betchfessîs scrijhas dans les nos d' plaeces divèt shuve (et dins cist ôre la):

1. Les cmons nos cwand i gn a des cmons nos : Blanke Aiwe, Li Tchestea, Mont, Li Sårt, Lavoe, Oufalijhe.
   • Li mot veye po tot çou k' est en Waloneye linwistike (Tchonveye (Tchonvîe), Filipveye Flupvile), mins nén ådfoû (Floravile).
   On est co so dotance po les mots foû del Walonreye linwistike Li Coujhene
2. Les betchfessîs sont-st eployîs a tchaeke côp ki l' prononçaedje corespond:
   • Li betchfessî ey est eployî s' el disfondowe avou -èy egzistêye dins l' cotoû: Måmdey; ôtrumint (et copurade si l' francijhaedje est avou "-ies" purade ki "-ie") on eploye -iye (eg: Framriye, Frameries).
3. betchfessî -ea(l) istorike (minme cwand li francijhaedje -eau a ridé viè -au(x)): Barvea, Tcheslinea.
4. des ricnoxhåvès cawetes, cwand i gn a des letes ki s' ritrovèt dins l' betchfessî et dins l' sicrijhaedje e francès ki les djins sont-st afaitîs :
   • oy/oi=>oe: Asnoe (Assenois), Côroe (Coroy), mins: Esneu et nén Esnoe (paski e francès Esneux, on n' ritrouve nén di "o", lete pivot po "oe"). On pout rgroper e splitchant motî "Esnè" et "Esneu" dizo ene intrêye Esnoe, po mostrer ki c' est l' minme mot ki "Asnoe".
   • xh/ch=>xh: Bårxhon (Barchon),
   • a/au=>å: Bårxhon (Barchon), Wåve (Wavre), Åvlè (Auvelais).
   • motoit -ize => -ijhe?
   • mins nén: Bôvetchén (et nén Båvetchén, pask' e francès, c' est Beauvechain, et nén Bauvechain).

• Pont d' betchfessî AE po "Wene" (Fr. Wanne)

Plaeces fwaits avou des cmons nos, mins diyalectalijhîs

• Long Pré : Lompré (Lomprè).
• Li rfondowe "Viyé" est wårdé totavå, purade ki les prononçaedjes coinreces Vilè, Vilé, Viè, Viyè, Vëyé.
• Nouve Veye : Nouve-Veye, Noveye.
• Moustî (Moustîr, Mostî).

Manaedjmint di l' oyon O/OU

On wåde li son coinrece OU di l' Oyon O/OU

• Boussu (co so balance).
• Couvén.
• Houton (come la-minme)
• dobe rifondowe : Sovret (sorwalonde) et Souvret (come la-minme)

H al tiesse do mot

Po les veyes et viyaedjes do payis d' Lidje, li H est todi oyåve : Hu, Haneu.

Po l' restant del Walonreye, il est sovint halcrosse (Arbûmont)

Po les payis del Daegne :

• Hondourasse

Son foirt coinreces

Manaedjmint do son "eû / ë" di Haneu : on l' a riscrît "eu" (Haneu