Actinomicôze ås biesses

actinomicôze d' on gayet d' 3 ans, ki deure dispu 2 moes

houzaedje del droete mashale

sûnaedje d' ene sipesse matire (å dzeu) et nocrês ås plaeces des vîs trawaedjes

L’ actinomicôze, c’ est ene maladeye des bovrins, kel cåze, c’ est ene bactereye lomêye Actinomyces bovis.

Elle acsût purade les åmeas (1 a 3 ans vîs).

C’ est todi l’ oxhea del mashale u do babetch k’ est rascråwé på må. I houze, pus i trawe, tot leyant sûner del sipesse matire, mins foirt waire.

Li trô si va rclôre tot seu, mins l’ oxhea va dmorer houzé. I gn è pout aveur on trawaedje ôte pårt.

Li maladeye va pacô avou ene fivlote (39,5°C), mins l’ biesse n’ est cwand minme waire malåde. Si magne-t ele co bén. Dabôrd, les cinsîs n’ vont nén todi a l’ årtisse po ça. Et, come d’ efet, li må pout rweri tot seu, mins todi tot leyant des durès tchikes, rashiowes so l’ oxhea ki brikèt foû del mashale u do babetch.

Médiaedje

Dins l’ prumire mitan do 20inme sieke, on etonéve di l’ iyode. Mins on pleut epwezner l’ malåde avou. Adon, gn aveut do breya, et l’ biesse ni magnive pus.

A cmincî des anêyes 1970, on-z a yeu ptchî d’ eployî des tetraciclenes, copurade des long-ovrantes. Elle assouwe l’ må, mins les groxheurs ås oxheas dmorèt po todi.

Kimons nos dins sacwants lingaedjes

Li walon, nén pus kel francès ni cnoxhèt di cmon no po cisse maladeye la. Mins on nd a dins sacwants lingaedjes.

• inglès: lumpy jaw
• arabe marokin : senfed

Hårdêye difoûtrinne

• Li maladeye dins l’ live veterinaire Merck (en inglès)