Biesse di Ståneu (fåve do vî vî tins)

Li biesse di Ståneu, c' est ene fåve do vî vî tins ki s' passe a Poleur.

Rindjmint

Dins l' rindjmint des fåves da Aarne et Thomson, ele divreut aler avou des cenes del minme cogne come li spoûle do dragon d' Cweme.

Mwaisse sipoûle

Ene måle biesse dimeure dins l' bwès di Ståneu, et towe tos les cis ki s' aprepièt did la.

Nouk ni s' poleut vanter di l' aveur rescontré. On n' aveut måy riveyou les målureus voyaedjeus ki s' avént stî piede a Ståneu.

Ni s' riskéve dins ç' bwès la ki les ovrîs d' bwès, ki l' curé lezî aveut mostré ene priyire egzôrçulante: "Sinte Ane, binamêye patrone, wårdez vos efants del måle biesse. Åmen."

On l' dijheut foû-mezeure. Li coir d' on tchvå, li cawe d' on liyon, et l' pwetrene et l' tiesse d' ene kimere. Ele hinéve des aloumires ki plantént la ståmusses les cis k' l' årént oizou loukî dins ses ouys. Adon, ses dints, rawijhîs come des raezoes, kischirént et cmesbridjént les tchås des pôves mivés.

Al fén, les Polinwès parvénront a l' touwer, mins vola, gn a sacwants diferinnes modêyes.

Modêyes do touwaedje del biesse

Modêye des deus hanteus

C' est deus hanteus, Pire et Mareye, ki rovièt la k' i vont, et moussî e bwès di Ståneu. Li biesse va haper Pire et Mareye va divni sote. Mins li djoû des åmes, on côp d' aloumire royla l' cir, gn ava on cråne côp d' tonire, et l' sipexheur atouma plin djoû. Mareye moussa foû, sins k' on l' polaxhe ractini, et abroker sol Hé d' Tchåmont. La k' ele ritrova Pire vicant, et rprinde ses esprits.

Modêye do tribunå do coucou

C' est tot l' viyaedje di Poleur - et minme des cis di Tchanster ki decidèt di fé ene trake po touwer l' biesse. C' est l' coibjhî k' a trové on moyén po l' espaitchî d' avancî. Come ele xhine sovint les djesses des djins, il irè dvant leye et mete ses botes. I lyi årè apresté ene paire di botes plakêyes di verdjale et roedeyes avou des brokes di fier. Cwand elle årè ça a ses pîs, ele ni pôrè pus bodjî l' ployant d' ses pates; adon, ele si va mespasser et les djins n' årans pus k' a l' abate d' å lon.

Adon totes les omreyes do viyaedjes si fjhît on dvwer di prinde pårt al trake. Et çoula s' passa come li savtî aveut preveyou.

Mins gn ourit onk ki n' esteut nén la. Paski, djonne maryî, i dveut "aconter" si djonne feme. On l' ameta å tribunå, come "coucou" (schitåd, latche). I fourit condåné a esse hiné dins l' Hôgne (pol rafroedi).

Modêye Somja

Racontêye dins l' Calindrî 1998 del Rantoele pa Jean-Claude Somja.