Colnijhaedje
Li colnijhaedje u colonialisse, c' est on sistinme di moennance d' on payis pa èn ôte, ki l' a-st evayi.
Les colnijheus sayèt di profiter des ritchesses del colneye, et lzès remoenner e mwaisse payis.
Les colnijheus vont eto candjî l' colneye, po ndè rsaetchî co dpus d' ritchesses. Dins ci ovraedje la, i polèt rclamer k' i djouwèt on role di diswalpaedje.
Li colnijhaedje difene li djoû do dislaxhaedje. Li colnijhî payis divént on dislaxhî payis
Li mambornance, c' est on sistinme di colnijhaedje ki leye sacwants povwers a des tchîfs del colneye.
Istwere do colonialisse
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li colnijhaedje egzistéve dedja do trevén del Viye Grece et dins l' Impire romin.
Inte li 16inme s. et l' prumire guere daegnrece, c' est les payis d' Urope k' ont colnijhî les cwate ôtes continints.
E l' Azeye, e 20inme s., li Djapon (el Mandchoureye) eyet l' Chine (å Tibet) ont stî des colnijheus.