Dislaxhaedje walon
Èl dislaxhaedje walon est on movmint ki vént di movmint walon eyet ki ebåd èl indepindance walone contru li Beldjike (ôtrumint dit, contru li Flande et li Redjon d'Brussele). Èl prumî pordjet d' ène Waloneye indepindante a sti atåvlé par li "Rassemblement démocratique et socialiste wallon", è 1942.[1]
Jules Destrée
Lete
È 1912, Jules Destrée aveut escrî ene lete, ki si lome "Sire, li Beldjike vike nén!" ([FR] Sire, la Belgique n'existe pas !) å Rwè Albert I. Il aveut kimincî ès lete dijhant ki gn' a pont dès Beldjes, mins soulmint dès walons ey des flaminds. I discrijheut li Beldjike come estant on estat, mins come estant nén ene nåcion. I racontéve eto ki li Flande est pus djondant ås tuzances djermanikes eyet li Waloneye est pus djondant ås tuzances francès-cåzantes. Jules Destrée aveut bråmint comparé li Flande ey li Waloneye, tolminme cwè avou 'l djeyografeye dès deus redjons u avou dès sociolodjikes diferinces, metans.[2]
Waibaedje
Li Beldjike n' esteut nén co dins li Prumire guere daegnrece cwand Jules Destrée aveut escrî èç lete. Èl seule oficire lingaedje esteut èl francès a l' apôzite d' asteure. È 1916, Jules Destrée aveut ledjirmint agranci dijhant ki li Beldjike esteut uniye come ene nåcion pindant li Guere 14-18.[3]
Politike pårti
Rapoûlaedje walon
Li "Rapoûlaedje walon" ([FR] Rassemblement wallon) a sti ahivé padvant lès eleccions d'1968. Èç parti esteut impôrtant dins lès anêyes 1970. Il a ossi aidi å "redjonalixher" li Beldjike pindant èl govienmint Tindemans. Mins nerén kin Paul-Henri Gendebien (ki asteure est 'l prezidint do Rapoûlaedje Waloneye-France) esteut divnou prezidint, i gn' aveut yeu brånmint di divizaedje è pårti, po çki gn' aveut brånmint diferins clintchas. Å cmince, èç pårti esteut purade socialisse.
Asteure li Rapoûlaedje walon, come li Rapoûlaedje Waloneye-France, est favoråbe å "ralaxhîaedje" dål Waloneye al France.[4] Èl actouwel prezidint est Laurent Vandamme.
Lisse des estreme droete pårtis
[FR] -- Tradujhaedje è Walon[5]
- AGIR -- ADJI
ADJI[6] a sti creyé è 1985, èç pårti acertine d' avni lès droets dès omes ey il acertine ki li charia n' avni nén cès droets.[7] Èl actouwel prezidint est Salvatore Nicotra.
- Nouvelle Alliance Francophone -- Novele Francès-cåzante Alyince
- Nouvel Élan Wallon -- Novea elan walon
Èl waibe då pårti n' avize nén d' esse rapontié dispoy 2011.[8]
- Parti républicain wallon -- Republikén pårti walon
Èl Républikén pårti walon a sti creyé è 1999, il ashît å Trejhniye (Courcele, province do Hinnot).[9]
- Wallonie d'abord -- Waloneye aprume
Èl waibe n' est nén disponibe.[10]
Referinces ey sourdants
- ↑ https://fr.wikipedia.org/wiki/Ind%C3%A9pendantisme_wallon
- ↑ http://www.histoire-des-belges.be/au-fil-du-temps/epoque-contemporaine/lettre-au-roi-sur-la-separation-de-la-wallonie-et-de-la-flandre
- ↑ http://www.histoire-des-belges.be/au-fil-du-temps/epoque-contemporaine/lettre-au-roi-sur-la-separation-de-la-wallonie-et-de-la-flandre
- ↑ http://www.rassemblementwallon.be/
- ↑ https://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_partis_politiques_belges_francophones
- ↑ https://parti-agir.be/
- ↑ https://parti-agir.be/les-bonnes-raisons-pour-agir/
- ↑ http://nouvelelanwallon.e-monsite.com/blog/
- ↑ http://partirepublicainwallon.be/
- ↑ http://www.walloniedabord.be/Programme.aspx?PageContentMode=1