Estats Unis
| Estats Unis | |
 |  |
|---|---|
| Imne nåcionå: The Star-Spangled Banner | |
 | |
| Mwaisse-veye | Wachintone |
| Lingaedje oficir | Inglès |
| Sitindêye • totåle | 9 826 675 km² |
| Populåcion • totåle | 332,278,200 dimorants 33.8 djins/km² |
| Dislaxhaedje | 12 may 1784 |
| Tchîf d' estat | Joe Biden |
| Prumî minisse | Joe Biden |
| Manoye | Dolår amerikin |
| Coisse d' eure | UTC−12:00, UTC−11:00, UTC−09:00, UTC−08:00, UTC−07:00, UTC−06:00, UTC−05:00, UTC−04:00, UTC+10:00, UTC+12:00, Samoa Time Zone, heure de l'Atlantique, Heure du Centre, Alaska Time Zone, Heure des Rocheuses, Chamorro Time Zone |
| Preficse telefonike | +1 |
| Dominne internete | .us |
 I gn a so les cmons Wikipedia des imådjes ou fitchîs son a vey avou Estats Unis | |
Les Estats Unis d' Amerike (en inglès : United States of America), k' on lome kécfeye « Uyessês », c' est on payis do nôr di l' Amerike. Li mwaisse veye est Washington. Les Estats Unis sont pårtis e 50 estats.
Les dmorants sont purade lomés Estazunyins. Mins dins l' lingaedje corant, on eploye bråmint li mot Amerikins, u, po lzès rabaxhî Amerloches.
Estats
[candjî | candjî l’ côde wiki]Èç payis la a céncwante estas, inte di zels deus metou å lon (ki n' sont nén etur li Canada eyet l' Mecsike).
Kékes estats:
Houte di ces céncwante estats la, les Estats Unis ont co des ôtes iyes.
Istwere
[candjî | candjî l’ côde wiki]Les Estats Unis ont stî askepyîs bråmint pa des abagants uropeyins, copurade les Inglès. Il ont spotchî les peupes Indyins k' î viként, pacô a môde di peupe-sipata.
Les Estats Unis ont divnou ene colneye inglesse. Adonpwis, i s' ont revinté siconte les mwaisses inglès, avou l' aidance des Francès, k' ocupént des grandès stindêyes å Sud-Ouwess (Acadeye).
Po-z ecwårler ses gueres, Napoleyon vinda l' Acadeye ås Estat Unis. Ci fourit l' pus grand vindaedje di teres ki s' a måy passé.
Li guere di secession fourit ene guere civile inte les estats d' Bijhe, k' estént sconte do sclavaedjisse et les estats d' Nonne k' estént po. C' est les Nortisses k' ont wangnî.
Diviè l' difén do 19inme sieke, des tropes di Walons î alît eshonne, ey basti låvå ene kiminålté ki wårda lontins l' cåzaedje walon, les Walons del Wisconsene.
Les Estats-Unis ont vnou dner on fel côp di spale ås Aloyîs siconte des Almands al guere 1914-1918 ey al guere 1940-1945.
Après l' guere di 1940, il ont volou tchessî les comunisses totavå. Ça a dné li guere di Corêye, li guere do Viet-Nam. Et si rwaitî avou l' URSS come des tchéns d' casson: c'est çou k' on-z a lomé li froede guere.
Après l' tcheyaedje do meur di Berlin, les Estats Unis s' ont rtrové tot seus mwaisses so Daegn. Il ont cmincî a si cdure come si c' esteut leu-z impire totavå (guere do Koweyt, guere d' Afganistan, guere d' Irak, evnd.). I vlént ki tot çoula soeye bonzè bén po drener les terorisses k' els avént vnou ataker li 11 di setimbe 2001.
Tuzance
[candjî | candjî l’ côde wiki]Politike linwinstike
[candjî | candjî l’ côde wiki]Les Estats Unis n' ont pont d' lingaedje oficir, minme si brånmint d' djins cåznut inglès (ou purade ene varyisté : l' inglès estazunyin ).
Houte di çoula, l' espagnol (ou purade eto, ses varyistés amerikinnes) î est foirt djåzé.
Rilomêyès djins
[candjî | candjî l’ côde wiki]Rilomés Estazunyins
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Loukîz al categoreye fwaite esprès.
Rilomés Walons k' ont dmoré ås Stats-Unis
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Joseph Anciaux
- Jean-Charles Houzeau de Lehaie (di 1857 a 1868, a San Antonio en XVIth Range East (e Tecsasse), al Novele Orleyan (el Louwiziane) ey a Filadelfeye (el Pensilvaneye).
