Djaeyî

Vî djaeyî d' Teu

Juglans regia

Li djaeyî u gaeyî, c' est on grand åbe des nén trop tchôd payis, ki dene on frut lomé l' djaeye u gaeye.

Li djaeye si prezinte come on setch frût avou ene pelake, ene deure eschafiote et li magnåve ådvins, del cogne d’ on cervea d’ djin.

Sincieus no d' l' indje : : Juglans regia.

Gn a eto des ôtes sôres di djaeyîs.

Eployaedjes

Valixhance nourixhrece des djaeyes

Come les ôtes setchs fruts, les djaeyes sont ritches e crås seurs nén bôrés.

Eployaedje del pelake

Li pelake do djaeyî rind les dints bén blancs. Elle est eployeye dins sacwants dintifrices.

Li schoice est eto eployeye po fé ene brune coleur.

Eployaedje do bwès

bwès d' djaeyî (1) dilé des ôtes bwès d' lutreye

E l' lutreye, pol coir di l' instrumint.

Å Marok, on prind do bwès d' djaeyî po fé sacwants tupins, metans des téles å couscousse. Eto po des plantches po les scolîs des scoles alcoranikes sicrire leu croejhete.

Les djaeyes dins les uzances del Walonreye

Loukîz a : batreye (uzance di Noyé)

El province do Lussimbork, les comeres ofrixhént des djaeyes a leus galants å Noyé (dj' ô bén, li ci k' els aveut fwait danser al dicåce). Come les djonnes djins trovént k' i nd avént nén yeu assez, i batént (po rire) les comeres : c' esteut les batreyes, lomêyes «fouetadje» e gåmès.

Alére

Jacques Henrotte, les djaeyes, Nosse lingaedje, l° 86, djulete 2012.