Impreur Ågusse
L' Impreur Ågusse (Caius Octavius, poy Caius Julius Caesar Octavianus Augustus, poy Imperator Caesar Divis Filius Augustus), esteut d' aprume lomé Octåve poy Octåvyin, i vna-st å monde e 63 dvant Dj-C. eyet mori e 14 après Dj-C., ci fourit li prumî impreur romin.
Biyografeye
[candjî | candjî l’ côde wiki]C' esteut li ptit-neveu da Djule Cezår, ki l' va adopter. Après l' moudraedje da Cezår, Ågusse moenne li payis avou Mår Antoenne eyet Lépide, ki fjhèt a zels troes li deujhinme Triyumvirat.
Après aveur wangnî siconte di Mår Antoenne al batreye d' Actium e 31 divant Dj-C., i prinda tot l' povwer eyet divni li prumî impreur romin e 27 divant Dj-C. cwand l' Senat romin li dene li tite d' Ågusse (Augustus).
Ci tite la est ene miete a pårt. D' après l' uzance rominne, c' est on no metou ki s' vént radjouter å no d' on djenerå k' a stî wangneu ey agrandi l' teritwere di Rome, et sovint ci no metou la est basti sol no do peupe k' a stî vincou. Insi par egzmpe På-Emile riçujha l' no di Macedonicus après k' il ourit concwis li Macedwene. Mins, adon k' ces nos metous la estént peurmint layikes, li mot Augustus n' esteut normålmint eployî k' po les dius. Çoula vout dire li ci k' acrexhe. Avou ç' tite la on djheut do côp k' Octåve esteut l' ci k' acrexheut sins djoke l' agger publicus.