Max Stirner

dessiné pa Friedrich Engels

Max Stirner (di s' vraiy no Johann Caspar Schmidt), c' esteut on filozofe almand k' a skepyî li 25 d' octôbe 1806 et k' a morou li 26 di djun 1856.

Il est loukî come èn anonceu do niyilisse et d' l' anårtchisse.

Li mwaisse live da Stirner, si tite, c' est "Der Einzige und sein Eigentum" (li ci k' est l' Seu, et çou k' est da sinne). Il a vudî e 1844 a Leipzig, ey a stî replaidî et racaplaidî en almand et dins des ôtes lingaedjes.

Les idêyes håynêye dins "Der einzige..." ont stî rmetowes e walon , sol cogne d' ene binde d' imådjes, pa José Schoovaerts.

Sacwantès idêyes da Max Stirner rimetowes e walon

Ene pådje del binde d' imådje da José Schoovaerts so Stirner

Èm cåze, dji l' a basti so rén.

Ké cåze a dj' a disfinde ?

Li cåze do Bon Diu ?

Diè n' s' ocupe ki di s' prôpe cåze; mins come il est totavå, totafwait est s' boune cåze.

Mins nozôtes, nos n' estans nén totavå, et nosse cåze n' est nén spesse, tetene, direu dju bén. Adon, ni divréns dj' nén siervi ene pus hôte cåze ?

To l' as dit : Diè n' a d' wåde ki di ses prôpes bidons. I n' pinse k' a lu ; et gåre å ci ki mete des pires e s' roye.

I n' sieve rén d' pus hôt, et s' rafiyî di s' prôpe plaijhi. C' est peurmint on vike-por-lu.

Taiss k' oyi : i n' cache k' a-z aveur bon, come on bon-por-lu.

Li cåze del djin ?

Et l' Omanisté, ki nos dvans eto disfinde ses abondroets, ké cåze a-t ele a rclamer ? Li cene d' èn ôte ? Ene pus hôte ?

Neni : l' Omanisté n' voet k' leye-minme. Si cåze, c' est leye-minme. Doulmint k' ele crexhe, ele si fote des mierdjins et des peupes ki tchaiynut tot l' siervant.

Elle saetche di zels tot çou k' ele pout ; ele les fomagne; ele les spoujhe. Et cwand il ont tot fwait leu bouye, ele s' endè mete cwite (sins dire merci) dins l' batch ås cindes di l' Istwere.

N' est ele nén djusse egoyisse, li cåze disfindowe pa l' Omanisté ?

Les ôtès grandès cåzes ?

Totes ces grandès Cåzes la criynut après nozôtes po k' on les disfinde. Mins nén dandjî d' tuzer pus lon po vey ki ki l' bazår ni toûne ki por Zeles, (rén k' por Zeles) et nén por nos, po leu prôpe bén, et nén po l' nosse.

Riwaitîz vos-minme, et dijhoz m' si l' Verité, l' Djustice, li Liberté, evnd., ont sogne di vos, ôtrumint ki po vos rcwester vos foices et vos siervices.

Fouxhoz des bons vårlets; rindoz Lzî bon dwer; Ele ni dmandnut rén d' pus.

Li cåze del Patreye ?

Riwaitîz ç' peupe la metou a houte pa des devouwés Påtriyotes. Les Påtriyotes sont-st aflaxhîs so les tchamps d' bataye udonbén, i crevnut d' fwin et d' mizere. Cwè çki l' peupe è dit ?

Ecråxhî d' leus cadåves, i dvént on "spani peupe". Les mierdjins ont morou pol Cåze do peupe. Bén pus tård, leus parints ont rçû sacwants fwaire-pårt di ricnoxhance. Mins li Nobe Cåze a wårdé por leye totes les wangnes.

Ça m' shonne di l' egoyisse ki rapoite.

Li cåze do Rwè ?

Asteure, riwaitîz ci Rwè la li sogne "les sinnes" si tinrûlmint. N' est i nén l' imådje d' on clapant devouwmint ? Si vicåreye n' est ele nén on sacrifice sins djoke po "les sinnes" ?

Bén oyi, da : po "les sinnes".

Voloz fé ene saye ? Mostrez ki vos n' estoz nén "da lu", mins "da vos tot seu". Dijhoz nonna a s'-n egoyisse. Vos volez todroet å yoyo.

Li Rwè n' a basti s' cåze ki sor lu tot seu. End a k' por lu. I n' vout nén k' on miersudjet ni fouxhe nén da lu.

Cloyaedje

Des pareys egzimpes, ça n' vos fwait sondjî a rén ? Et vs diner l' epinse ki minme li Bon, c' est èn egoyisse.

Mi, dj' î voe ene luçon : estô d' tofer ovrer pol coucou, po siervi des " bons-por-zels ", dji m' ti va purade esse mi-minme on " bon-por-lu ", dj' ô bén : on " bon-por-mi ".

Diè et l' Omanisté n' ont basti leu cåze dissu rén, rén k' dissu zels-minmes. Ebén, mi avou, dji m' ti va astamper m' cåze dissur Mi. Ossu bén k' Diè, dji so tot seu ; li restant n' egzistêye nén ; dji so l' " Seu ".

Vos acertinez ki Diè et l' omanisté sont ritches di çou k' i ressernut, å pont d' esse " Totafwait ". Bén dabôrd, mi, i m' mi manke nén grand tchoi. Ça fwait k' dji n' so nén moens ki zels.

Li soûmint so niyilisse

L' esplicaedje do tite do mwaisse live da Stirner (li ci k' est l' Seu, et çou k' est da sinne) metou sol cogne d' ene binde d' imådje e walon pa J. Schoovaerts

Mi, dji n' so nén rén ; si dji so rén, c' est on Rén creyateur, on Rén d' ewou çki dji rsaetche tot.

Å diåle tote cåze ki n' est nén pår li minne, rén kel minne ! Cwè djhoz ? K' ele divreut, pol moens, esse li " Boune cåze " ?

Cwè çk' est bon, cwè çk est mwais ?

Dji so mi-minme mi cåze, et dji n' so ni bon ni mwais. Por mi, c' est la pår des mots al vude.

Li Divin rwaite Diè ; l' Omanisté riwaite l' Ome. Èm cåze n' est ni da Diu ni dal Djin. Ci n' est ni l' vraiye, ni l' boune, ni l' djusse ni l' libe : c' est l' minne. Ele n' est nén djeneråle mins mierseule, come mi : mierseule et unike.

Por mi, gn a rén ådzeu d' Mi.