Côde sourdant di «Laurent Hendschel»

{{Infoboesse}}
'''Laurent Hendschel''' (purade lomé '''Lorint''' emon les [[waloneu]]s) a skepyî e [[1966]]. C' est on [[tchanteu e walon|tchanteu]] et on [[scrijheu e walon]], ey eto on [[rcwereu sol walon]].

Il a stî spoté li «påpe» do [[rifondaedje do walon|rfondaedje]]. 

Il a stî rprins dins l' [[antolodjeye «Scrire»]].

Di s' mestî, il est [[ratourneu]].

== Ès voye, come waloneu ==
[[Imådje:Hendschel_dicauctaedje_Bive.jpg|thumb|Lorint Hendschel, ki dicåçtêye si live "So l' anuti" (Bive, 2006)]]
[[Imådje:Lorint.gif|thumb|Lorint et s' båshele, co tote djonnete, dins [[Raboulets (gazete éndjolike)|Rabulèts]]]]
[[Imådje:Calindri Schoovaerts desséns Mahin Hendschel.jpg|thumb|A droete, dins l' calindrî walon 2010]]
[[Imådje:Rantoele00.jpg|thumb|Prumî limero sayrece del Rantoele]]
Deujhinme do [[Grand Pris del Tchanson Walone]] e 1989, il atake totossu rade a studyî eyet scrire li walon. I håynêye ses nouvès idêyes en on livret “On walon po dmwin” (1990) et s' comince-t i a ls apliker come mwaisse adjinçneu do [[motî Walo pus|motî Walo+]] (1992), li prumî motî francès-walon po troes des cwate coines do payis. Li minme anêye, i rshût li "Prix biennal de la Littérature wallonne" del veye di Lidje. 

Adonpwis, il eplaide «Ridaedjes» (1993), ene [[ramexhnêye di powezeyes]] avanciveuses, dins l' [[pitite coleccion di l' SLLW]]. Et mostrer comint, podbon, on pout foirdjî on rfondou walon divins «''[[Quelques propositions en vue de l'établissement d'une langue wallonne écrite commune]]''» (1993) et comint-z ahiver on diccionaire di tot l' walon (Å raploû-tot des walons, 1994). E minme tins, il aponteye on sistinme «live et cassete» po-z aprinde li walon (Li walon rade et bén, 1994).

E 1995, i va ratourner kékes [[floriconte]]s, inte di zels, [[Rodje Capucete (floriconte)|Rodje Capucete]], [[li båshele ås brocales (floriconte)|li båshele ås brocales]], [[li gros laid cani (floriconte)|li gros laid cani]] eyet «[[Li princesse eyet li ptit poes floriconte)|Li princesse eyet li ptit poes]]».

C' est co lu k' enonde l' idêye del gazete «[[Li Rantoele gazete|Li Rantoele]]» (1995), ki dvént ene [[Soce Nén Recwårlante]] et rprinde les rcwerances so li rfondaedje. 

Adon, po rawijhî ses couteas, et vey çou ki li rfondaedje dene podbon, Lorint Hendschel sicrît sacwants bokets e rfondou: «[[Sacwantès fåviretes di houte did ci (fåves)|Sacwantès fåviretes di houte did ci]]» (1994), «[[Did lon (noveles)|Did lon]]» (1995) et li grand [[roman]] istorike [[So l' anuti (roman)|So l' anuti]], sicrît e 1994, eyet eplaidî fok e 2006.

I va pus lon dins ses rcweraedjes et studeye les pondants et les djondants do tchmin k' a shuvou l' walon e [[20inme sieke]], et les idêyes des waloneus so ces trevéns la. I scrît on clapant corwaitaedje so ç' sudjet la e 1996, «''Ecole dialectologique et [[djermêye 48|génération 48]] - esquisse d'une analyse''». 

Cite anêye la, avou [[Émile Gilliard|Émille Gilliard]] ''ex aequo'', i rshût eto li "Prix triennal de l'œuvre en prose de la Fédération Wallonie-Bruxelles" po s' roman [[So l' anuti (roman)|So l'anuti]] eyet ses ôtes contes.

Il est onk des prumîs a vey li consecwince del revolucion [[Etrernete]]. Eto, i va mete so les fis, e 1996, on prezintaedje do walon (Les pådjes do lingaedje walon) ey e 1998 ene sinteze sol grammaire do walon: Li waibe del croejhete walone. 

A pårti di 1998, il overe sol ratournaedje e walon des sistinmes [[Linux]], et scrire si apriyesse a fwait [[so les fis]], dizo l' tite: «Avou l' sistinme Gnu/Linux, voste éndjole djåze walon». C' est ç' papî la ki va-st enonder [[Pablo Sarachaga]] sol voye do boutaedje pol lingaedje walon, et drovi l' ouxh des libes programes sicrîts e rfondou walon.

Tot boutant di s' mestî, come [[ratourneu]], i s' rimete ås scoles et disfinde, e 1999, on memwere di linwince «''Vers la substitution linguistique en Wallonie''», tot scrijhant troes tchaptrês do live di sinteze acvierné pa [[Lucyin Mahin]], «''[[Ké walon po dmwin ? (live)|Qué walon po dmwin]]''»

E 2000, i prezinte ene tchanson sol plake lazer «[[Emacralaedje (plake di tchansons)|Emacralaedje]]», tot porshuvant ses studias di sociolinwince, po ene teze di doctorat (mins il a dvou leyî ouve).

E 2001, i dene li prumî cours di rfondou walon å [[Noû-Lovén]]. 

E 2002, i ratoûne li [[Djeneze]], li prumî live del Bibe, e walon, dizo l' tite «Å Cmince».

Dispu l' moes d' djun 2003, Lorint Hendschel a prins on «condjî sabatike» po ses boutaedjes pol walon. Mins on l' rivoerè tolminme a Bive, pol [[sitrimaedje d' on live|sitrimaedje]] di «So l' anuti».

Di tenawete, i va bouter anonimmint sol Wikipedia.

E 2020, i rashonne ene grande pårteye di ses arimés et libes powinmes, rimetous tertos e rfondou, dins on live ki l' tite, c' est : «[[Dins des sôres di romances (live)|Dins des sôres di romances]]».

Cwatre ans après, [[Lorint Hendschel]] rvént dins l' monde walon-cåzant, e-z ebanant des årtikes so si prôpe [[waibe-blok: '''[https://amonlorint.wordpress.com/ Amon Lorint]'''.

== Les nouvès idêyes et les noveas waloneus enondés pa Lorint Hendschel ==
=== Diccionairaedje ===
Lorint Hendschel a cmincî a bouter sol diccionairaedje a pårti del [[djivêye des motîs do walon]] ramexhnêye pa [[Johan Viroux]]. I va esse li mwaisse adjinçneu do prumî [[franwal|motî francès-walon]] ki dene les minmes mots dins sacwants accints do walon [[Mes 3000 prumîs mots walons (franwal)|Walo + : Mes 3000 prumîs mots walons]]. Après, i va rescontrer [[Tiri Dumont]] et bouter sol [[DTW]] avou lu.

=== Rifondaedje ===
Come [[ricwereus sol walon|ricwereu]], Lorint Hendschel fourit li mwaisse teyoricyin eyet l' enondeu do [[rifondaedje do walon|rfondaedje et do linwe-ehåyaedje]] do walon.  C' est les idêyes sipårdowes pa ci ptit live la ki vont fé comprinde a [[Lucyin Mahin]] kel schapaedje do walon passe par la, et-z atôtchî Lorint Hendschel e 1993. 

Djusse après, Lorint Hendschel fourit l' mwaisse viene del [[Tåvlotêye  rifondaedje di l' UCW|Commission normalizåcion di l' UCW]]. Cwand cisse-ciale toûne a cou d' poyon, e 2000, i renonde li [[Tåvlotêye rifondaedje del Rantoele]], tot-z askepiant li [[Djåspinreye Rifondaedje]] so Yahoo.

=== Noûmots ===
C' est lu ki saye di ratourner l' prumî li motlî infôrmatike po s' endè siervi å cmince so Microsoft, pu so Linux. C' est tot fjhant ciste ovraedje la k' i va rescontrer [[Pablo Sarachaga]].

== Sacwantès hårdêyes ==
=== Hårdêye divintrinne === 
* [[So l' anuti (roman)|Li roman "So l' Anuti"]]

=== Hårdêyes difoûtrinnes ===
Ôtes pordjets Wikimedia
* {{Wikisourd-sicrijheus}}
* {{Wiccionaire-sicrijheus|r=1}}

Scrijhaedjes
* [https://amonlorint.wordpress.com/ Si waibe] "Amon Lorint"
* [https://web.archive.org/web/20210227164728/http://users.skynet.be/lorint/ Si viye waibe so «Skynet», egurniyeye]
* [https://web.archive.org/web/20190324155149/http://users.skynet.be/lorint/wallang/wal-wal.html Les pådjes do lingaedje walon] (e walon, francès, inglès, neyerlandès)
* {{fr}} [http://croejhete.walon.org/ Li waibe del croejhete walone]
* [http://picr.walon.org/ Li ptite croejhete]
* [http://dtw.walon.org/ Li fond di dnêyes do Diccionaire di Tot l'&nbsp;Walon (DTW)]
* [http://rifondou.walon.org/Hendschel_Laurent.php Les pådjes da Lorint Hendschel] {{Abt}}
* [http://djeneze.walon.org/ “Å Cmince” (modêye e walon del Djeneze)]
<!--Videyos di s' passaedje å [[GPCW]] 1989
* [http://www.youtube.com/watch?v=ZOB_V1L6Dtw Prumire tchanson do Grand Pris 1989]
* [http://www.youtube.com/watch?v=8VtNLIHmg5I&feature=related Deujhinme boket]-->

Fitchîs odio
* {{mic}} [https://atlas.limsi.fr/sounds/Hastiere.mp3 Ciddé, vos ploz schoûter èn eredjistrumint] del [[fåve do vî vî tins]] «[[Li bijhe et l' solea]]» ratournêye par lu pol [[Djåzant atlasse éndjolike des lingaedjes di France et d' avår la]].

[[Categoreye:Rifondeus do walon|Hendschel]] 
[[Categoreye:Ricwereus sol walon|Hendschel]]
[[Categoreye:Sicrijheus e walon|Hendschel]]
[[Categoreye:Tchanteus et fjheus d' tchansons e walon|Hendschel]]
[[Categoreye:Li Rantoele (soce et gazete)|Hendschel]]