Gazete
Ene gazete, (e 19inme sieke, on djheut on djournå), c' est des foyes di papî avou do scrijhaedje, nén agrapêyes (isk' ås anêyes 2000), ki rexhèt a tinzayeure (tos les djoûs, totes les samwinnes, rålmint tos les moes), et dner les dierinnès codowès noveles.
Sacwants dnêyes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Les gazetes sont fwaites pa des gaztîs, dizo l' moennance d' on mwaisse sicrijheu (tchîf redacteur; redak-tchîf).
Les gazetes e walon, c' est des gazetes gazetes u des rvowes ki s' sicrijhèt e walon (avou ene miete di francès divins sacwantes). Gn a eto des gazetes e francès avou ene coirnêye e walon.
Les ptitès gazetes, c' est des gazetes k' on-z a po rén, avou bråmint del riclame.
Les rvowes sont pus beles; ele sont-st imprimêyes so do pus bea papî, et moussèt foû totes les samwinnes u tos les moes.
Les tites di sacwantes gazetes del Walonreye et did totavå sont so ene ôte pådje.
Vindince des gazetes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Sôres di vindaedjes
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Vindaedje å limero, dins les hobetes.
- Pitits vindeus criyeus (dins les veyes, dinltins).
- Abounmint, apoirté pal posse. Onk des prumîs ovraedje des messaedjîs, divinltins, c' esteut d' apoirter l' gazete, minme dins les pus ptits hamteas. Les djins s' abounént a ene gazete rén k' po-z aveur li facteur tos les djoûs, et lyi dmander des commissions.
Gazetes vindowes divinltins, el Walonreye
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Gazetes ki s' vindént el Beldjike e 1830
- Egzimpe di lisse d' abounmint, e 1915, dins l' payis d' Bastogne
- Gazetes avou did tot: "Les Noveles", "Li Dierinne Eure" (La dernière heure), "l' Avni" (L'Avenir), "El Swer" (Le Soir), "Li Mouze" (La Meuse), "El Påtriyote" (Le Patriote) [1].
- Gazetes di mestîs: "L' Esco del Boûsse" (L'Echo de la Bourse, po les rintîs), "Li siyon" (Le Sillon Belge), "Li Lussimbordjwès" (les deus po les cinsîs), La revue des notaires (po les notåres).
- Gazetes rilidjeuses: La vie des Saints, La semaine religieuse
- Gazete coinrece: "Li rclame bastognesse" (La réclame Bastognaise).
- Inte les deus gueres, a Malåtchî.
- Journal du Canton de Ciney,
- La Nation Belge (catolike di gåtche)
- Le Patriote (catolike)
- La Dernière Heure
- Li Coirneu (ki rexheut totes les samwinnes). [2]
Sourdants
[candjî | candjî l’ côde wiki]- ↑ Louis Piron: "Facteurs, djindårs et li cpagneye"
- ↑ Divins : "Des gens d' ici racontent", eplaidî pa Associations Histoire Collective et Centre d' Animation Globale du Luxembourg.