Pitizeye des djins
Li ptizeye des djins (on dit eto: tuberculôze des djins), c' est ene maladeye des djins cåzêye pa ene micobactireye ki s' lome Mycobacterium tuberculosis.
Sacwants cas polèt esse li cåze do microbe del pitizeye des vatches, Mycobacterium bovis.
Li ptizeye, c' est å pus sovint ene maladeye do peumon, ki deure lontins, et distrure des gros bokets di cist organe la.
Li ptizeye esteut ene des grande plôkes e 19inme sieke. Avou l' arivêye des droukes siconte del pitizeye el prumire mitan 20inme sieke, elle a rastrindou disk' ås anêyes 1990. Adon, ça a rprin beazebén, di cåze do disshonnaedje di l' URSS, ey e l' Afrike, a cåze del minêye di SIDA.
Senes del pitizeyes.
[candjî | candjî l’ côde wiki]C' est ene djins foirt mwinre, k' al tossa dispu ene tchoke. Dinltins, et co asteure dins les pôves payis, ci n' est k' cwand gn a do sonk dins l' raetchon ki les malådes vont docteur.
Médiaedje del pitizeye.
[candjî | candjî l’ côde wiki]I fåt médyî les malådes shijh moes å long, avou des pilures. Les cas prins a tins riwerixhèt sins trop di kernaxhes å peumon. Come di djusse, les bokets do peumon k' ont stî distrûts divant l' médiaedje ni s' rifront måy.
Kesmessaedje sol rispårdaedje del pitizeye e l' Afrike e 21inme sieke.
[candjî | candjî l’ côde wiki]Gn a 2 miyons d' noveas cas tos ls ans, et cénk cint meye moirts, bråmint a ce do splawnaedje des disfinses do coir på virûsse do SIDA.
L' aroke, ci n' est nén tant les costindjes. I n' fåt 12 € po médyî on malåde 6 moes å long. C' est purade ki, e mwints payis e l' Afrike, gn a pupont di ptits spitås d' viyaedje, la k' les malådes pôrént sins må sins rujhes, aler cweri leus droukes.