Scrijha H e sistinme Feller

Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « H », loukîz cial.

Li scrijha H e sistinme Feller, c' est ene h k' est foirt eployeye po tos les accints do Levant, ey eto les cis del Basse Årdene e sistinme Feller. Mins ci scrijha la rascovere puzieurs sons diferins. Avou ça k' ces sons la fondèt dins les accints pus a nonne, dins les grands cintes industriyels (Serè) ey eto, asteure, dins l' boke des noûcåzeus.

Sons rascovrous

• li vuzlé H, noté /h/ dins l' ALW
• l' ixh-låte
• l' axh-låte, noté /χ/ dins l' ALW
• des ôtes sôres notés /h^r/ dins l' ALW
• on fondant H, noté /_h/ dins l' ALW (aprume e l' Basse Årdene)

Sacwants mots avou li scrijha H a Lidje e sistinme Feller, rindjîs sorlon leu rfondaedje

Ci djivêye ci a stî discôpêye sorlon li rfondaedje eyet l' cotoû (voyales / cossounes) do scrijha H.

rifondous avou on H

rifondous avou on H prumrece a l' atake

Les mots u trokes fonetikes rifondous avou on H prumrece a l' atake, c' est : hepe, hatche, harlake, hourlea, halcrosse, håye, hertchî, fåt nén hertchî des pîs, haper, håre et hote, on hopea, Houton, Hamtea, Houbiet, Hinri.

Li prononçaedje est sovint l' minme ki l' zero-cnoxheu, såf divins «fåt nén hertchî des pîs» la k' «hertchî» est prononcî «hièrtchî».

rifondous avou on H prumrece å mitan, inte deus voyales

Les mots u trokes fonetikes eredjistrés rifondous avou on H prumrece å mitan, inte deus voyales, c' est : l’ ahan, po l’ rihoukî, po l’ rihertchî, çoula m’ ahåye, rahopler les crompires, ele dihote, dji vs dihale di ç’ tchinisse la, on crahea.

Li prononçaedje est a pô près l' ci ratindou des zero-cnoxheus. Mins po crahea li troke -hea si va dandjreus assimiler a -ia.

rifondous avou on H prumrece å mitan, dirî cossoune

Les mots u trokes fonetikes eredjistrés rifondous avou on H prumrece å mitan, dirî cossoune, c' est : i l’ ont rhertchî, i rhouke tos ses efants, i rhome les ptitès gotes, il a dhoté, i s’ a dhalé di s’ gros paltot, i vs hape vos çanses, l’ eglijhe di Bhô

Li prononçaedje do H respond å prononçaedje zero-cnoxheu, minme après «R». Les vuzlêyès cossounes D, V et B, si dvuzlèt divant H.

rifondous avou H prumrece u d' etimolodjeye nén cnoxhowe, shuvou do yod

Les mots eredjistrés, c' est : les schieles (h.yèles), fé les schieles, li rmete e schielî (h.yèlî), fåt nén h.yèrtchî (hertchî) des pîs, les h.yèrbins (xherbins) n' sont nén de schieles, li hierdî, li hiede, Hierfontinne, Hierfonmont (Schaerfonmont).

rifondous avou on faus H prumrece

Les mots eredjistrés avou on fås H prumrece, c' est ahessî, les ahesses, dj' a passé houte.

rifondous avou l' betchfessî xh

rifondous avou betchfessî xh å coron

Les mots eredjistrés rifondous avou betchfessî xh å coron, c' est: lèver l' dahe; taudje, dj' èl rèfahe; on noret d' tahe; alez ! a r'mahe !; hårpih; dès ronhes; one cohe; on tchin al lahe; on cint d’ copihes; a l’ ouh !; li påye di Fèhe; Djan Dèstèhe; so li Spèhe; Kèmèhe

Li prononçaedje est ixh-låté, et respond a pô près å prononçaedje zero-cnoxheu.