Deujhinme guere daegnrece

Li guere di 1940-1945, k' on lome eto li guere di cwarante, u li deujhinme guere daegnrece, c' est ene guere k' a cmincî li 1î d' setimbe 1939 cwand l' Almagne a abroké sol Pologne.

El Beldjike kiminça adon çou k' on loma "li drole di guere" : on ratindeut k' les Almands arivénxhe, avou l' idêye k' on lzî fotreut ene rude petêye, copurade avou les fôrts do payis d' Lidje. "Ében-Emael : imprenable !" ("Ebem-Emål, impossibe del prinde !"), end alént i les oficîs.

El Walonreye, elle a cmincî li 10 di may 1940, on vinrdi d' Pintcosse. C' est l' kiminçmint del campagne des 18 djoûs, ki s' atcheva, dabôrd, li 28 di may.

Li dierin ratacaedje des Almands Ofinsive da Von Rundstedt, fourit laide pol Walonreye.

Li guere di 40 fourit tote fwaite li 9 di may 1945, cwand l' Almagne sina si rindaedje (mins ezès payis occidintås on fiestixh purade li 8 di may, la ki l' rindaedje a stî siné avou ls aloyîs).

Dins ses cåzes, et dins ses bateus, li guere di 1940-1945 est raloyeye al guere 1914-1918. Inte les deus, c' est çou k' on lome l' Eter-deus-gueres.

Aprestaedjes del guere

On fjheut "serer" les voyes (et les tchmins d' fier) avou des grossès bayes d' acî a rôletes.

Les prijhnîs d' guere

Gn ourit 70.000 Bedjes prijhnîs d' guere, et ladvins, 67.500 Walons. Les Almands avént-st enondé ene politike raecisse, tot fjhant bebele ås Flaminds k' avént on lingaedje pus addé l' almand.

Sacwantès batreyes et operåcions del guere di 40

• Li Batreye di Djiblou.
• L' Operåcion Torch.

Lives et racontaedjes sol guere di 40 e walon

• Sôdård di 40 (Louis Sohy).

Hårdêye difoûtrinne

• Pådje des scrijhaedjes e walon sol guere di 40

http://en.wikipedia.org/wiki/Gonars_concentration_camp