Noûmot do walon

Sayes di noûmots po les pårteyes del pea (Lucien Mahin, 1995)

On noûmot do walon, c' est on mot k' on voet scrît e walon, u k' on-z ôt ene walon-djåzante djin ki dit, et ki n' egzistéve nén dvant.

Sôres di noûmots

Les noûmots do walon polnut aveur sikepyî tot seu. C' est l' cas di bråmint des calcaedjes.

Ces-ci provnèt å pus sovint do francès. Pacô, do francès d' Beldjike. Mins end a yeu sacwants di almand, dins l' Payis d' Måmdey), di l' inglès (mon les Walons del Wisconsene).

Emey les ehåyîs noûmots, gn a yeu deus tropes d' askepieus :

• al fén do 19inme sieke, kiminçmint do 20inme sieke, des noûmots ahessants po les belès letes ont stî foirdjîs des scrijheus lidjwès. End a sacwants k' ont stî ramexhnés pa M. Piron.
• al fén do 20inme sieke, kiminçmint do 21inme sieke, gn ourit ene cåkêye di noûmots ahåyants po scrire del prôze nén racontrece ki fourît atåvlés des rfondeus. End a bråmint k' ont stî eplaidî dins li splitchant motî do walon.

Egzimpes di noûmots

Sacwants noûmots foirdjîs pås scrijheus lidjwès diviè 1900

• tinrûle, tinrûlisté
• coehisté, påjhûlisté
• revinteu
• foû-naturel
• roviance, diloujhance
• zuvion

Sacwants noûmots foirdjîs pås rfondeus diviè 2000

• noûmot, linwe-ehåyaedje, rifondou walon
• eciclopedeye, estat, estår, woligane
• tuzance, schålance
• copiutrece, emile, emiler, emilreye
• erîler, erîlêymint
• motî, motlî

Bates di noûmots

Gn a yeu ene bate di noûmots al Walone diviè 1998. Mins come cisse rivowe n' eplaide ki del powezeye, sovint d' ancyins scrijheus et des ptits bokets d' prôze racontrece. Les noûmots trovés s' ont racamuchî dins des ridants.

Pus consecante, li bate di noûmots del fiesse ås langues walones (2015).

Ele relijha sacwants noûmots a spåde, inte di zels :

• guigne-djin pol francès «caméra de surveillance»
• egurniyaedje po «årtchives»
• zûna pol franglès «buzz»
• clignete pol xhinåd li pus corant, ki fwait djustumint ene clignete.
• bransketer po disfacî on fitchî sins ådjeu del rapexhî (inglès «delete» sins åjhmince di fé èn «undelete»
• djermon pol franglès «start-up»

Hårdêye divintrinne

• Datåcion d' on mot

Hårdêyes difoûtrinnes

• Pådje moennrece so les noûmots do walon (so l' Aberteke)
• Papî so les noûmots e walon (da Lucien Mahin, dins Ké walon po dmwin, metou so les fyis) (so l' Aberteke)
• Noûmots do walon deja studyîs e Wiccionaire (sorlon leu viyesse)
  • Sacwants noûmots walons
  • Calcaedjes :
    • do francès
    • di l' inglès
    • do neyerlandès
    • di l' almand
• Djivêyes di noûmots d' éndjolike e walon
  • (1995) Prumî motlî po les éndjoleus (Lucyin Mahin)
  • (1998) : Li prumî motî walon-inglès des copiutreces (Lorint Hendschel)
• Bate di noûmots del fiesse ås lingaedjes walons
  • Fyi sol bate (so "Berdelaedjes")
  • Atåvlas des 12 bateus 2015
  • (fr) Les dijh meyeus e 2016
  • (fr) Les dijh meyeus e 2017