Prumire guere daegnrece

Cisse pådje ci n' est co k' on djermon, dj' ô bén k' el pådje est djusse sibåtcheye, eyet co trop tene ; et s' divreut ele ecråxhî ene miete. Si vos avoz des cnoxhances so ç' sudjet ci, vos nos ploz aidî, clitchîz sol loyén « candjî l' pådje » po radjouter des informåcions.

Li guere di 1914-1918 (on dit eto li prumire guere daegnrece, u li guere di 14, u li grande guere), c' est ene guere k' a-st ataké e 1914 cwand l' Otriche a dclåré guere al Serbeye.

El Walonreye, elle a cmincî e 1914 et esse fineye a l' årmistice li 11 di nôvimbe 1918.

Tins del guere di 1914-1918, tote li Beldjike a stî ocupêye pås sôdårds almands, apus k' li ptit boket padrî l' Izer. Li rwè Albert prumî a dmoré tote li guere avou les sôdårds å front.

Les prijhnîs bedjes estént reclôs dins des camps e l' Almagne.

Al fén del guere di 1914, li Beldjike s' a recråxhî des Redîmés Payis.

Li declaråcion d' guere.

Li Kaizer Wiyåme II aveut siné ene påye la k' i s' egadjive a n' nos nén evayi. Mins i dirè après ci n' est k' on boket d' papî po-z esprinde li feu.

Les Ofinsives di 1914.

Mape di l' Ofinsive di 14

Ele s' ont fwait sorlon tos dmey-cekes paraleles. Les prumirès batreyes fourît do costé d' Lidje (batreye do Réze, dilé Hesta), siconte di l' årmêye bedje.

Après, les batreyes ont stî el Nonne del Beldjike, inte les Almands et les Francès, come les batreyes di Maissin.

Li front d' l' Izer

Li ptite coine di Beldjike metowe padrî l' Izer schapa a l' ocupåcion pask' on l' meteut dzo aiwe tot drovant les vaenes estô d' les clôre cwand l' marêye montéve, et cwand ele dischindeut, clôre les vaenes el plaece d' elzès drovi.

L' Olande aveut dmoré neute; tt åddilong del frontire avou l' Olande, les Almands avént metou ene cloteure electrike. Les djonnes ki vlént rdjonde les lignes bedjes divént passer par la. Mins come l' Olande esteut neut, ele ni poleut nén leyî passer les combatants, ça fwait ki les cis k' avént reyussi a passer et k' estént codous e l' Olande plént-z î esse ritnous dins des camps.

Indjéns militaires

Li guere di 14, ça a stî l' prumî côp k' i gn a yeu des tanks.

Passêyes del guere di 14 dins l' lingaedje walon

Sacwants mots del guere di 14 sont dmorés dins l' lingaedje walon.

• lanchtoûne u lanchture.
• Caizer

Hårdêye difoûtrinne

• Pådje del guere 1914-1918