Codjowaedjes Simon Stasse (live)

Coviete do live so les codjowaedjes da Simon Stasse

Les "Codjowaedjes da Stasse", c' est on live di codjowaedje des viebes walons fwait pa Simon Stasse. C' est l' deujhinme live di s' croejhete ki poite come tite Po scrire d' adrame li walon d' Lidje (deuxième partie : conjugaisons).

I fourit eplaidî e 1999 pal soce Li Walone.

Les viebes sont dnés avou l' accint d' Lidje et sacwantès cognes e cotoû, et arindjîs divins 134 tåvleas d' codjowaedjes ki tchaeke prind ene pådje. I gn a 6.350 estudyîs viebes, mins bråmint des intrêyes sont djusse des rdobletes ortografikes (metans pol viebe adjinçner 4 intrêyes sont dnêyes: adjincener, adjinsener, adjancener, adjansener).

Bråmint di ces tåvleas d' codjowaedje la (123) seront rprins dins l' "rawete codjowaedje" metowe al fén do Motî da Stasse.

Clasmint des viebes

Li classimint des viebes e 3 groupes est fwait sorlon l' etimolodjeye do latén, ça fwait k' c' est målåjhey, do pont d' vuwe do lingaedje walon, a comprinde l' ôre des tåvleas (å rvier d' ôtes lives di codjowaedje ki zels shuvèt les trokes des viebes walons).

Eto, bråmint des tåvleas diferins nel sont ki pa des ptits candjmints d' prononçaedje fonolodjike (dj' ô bén, sins rapoirt avou l' codjowaedje lu-minme, mins purade al fonetike) ou di scrijhaedje (metans, on tåvlea diferin po les viebes -C-ler sicrits avou on moya e, et onk po les cis scrîts avou ene crole). Stasse lu-minme, dins l' adrovaedje, note ki l' manke di normålijhaedje ortografike fwait ki l' ovraedje a stî pus målåjhey, et s' rafeye k' on djoû les manires di scrire on minme mot si rdujhaxhe.

Vochal li djivêye; etur åtchetes i gn a l' limero del pådje dins l' live (c' est l' sistinme eployî po les rahouker), eyet l' intrêye leye-minme metowe etur cwårêyès åtchetes cwand c' est ene intrêye ki n' egzistêye ki po on candjmint d' ortografeye (dj' ô bén, nén on vraiy modele diferin, et ki n' åreut nén stî la si, come el dimande l' oteur, li nombe di façons di scrire on mot sreut rdût ås necessités d' on prononçaedje cowerant.

1. tchanter (15) (A=B=C=tchant-) (modele normålijhî: bouter)
2. [rècrèyer] (recreyer) (16) (A=B=C=rècrèy-); li seule diferince avou «tchanter» est ortografike (moya e purade ki crole, eg: dji rècrèyerè vs dji tchant'rè)
3. goster (17) (A=gost-, B=C=gostêy-) (modele normålijhî: tchicter)
4. adjincer (18) (A=B=C=adjinç, eyet ç <-> c) (modele normålijhî: disfacer)
5. divôrcer (divoircî) (19) (A=divôrç-, B=C=divôrcêy-, eyet c <-> ç)
6. [ djåzer ] (20) (A=B=C=djåz-) (c' est on modele a pårt paski sacwants scrijheus e sistinme Feller candjèt les "z" a "s" å coron, eg: dji djåse) (modele normålijhî: bouter)
7. ètèrer (eterer) (21) (A=ètèr-, B=C=ètér-) e rfondou ci candjmint fonetike la n' est nén scrît (il est otomatike sorlon ki l' sillabe soeye cloyowe ou nén) (modele normålijhî: bouter)
8. considèrer (considerer) (22) (A=considèr-, B=C=considêr-) minme rimarke ki po «eterer» (modele normålijhî: bouter)
9. acwèrder (acoirder) (23) (A=acwèrd-, B=C=acwèd) (modele normålijhî: wårder)
10. pènètrer (penetrer) (24) (A=pènètr-, B=C=pènèt-) (e rfondou ces viebes la sont codjowés avou ene moyeye: A=penetr-, B=C=penetrêy-)
11. accèpter (accepter) (25) (A=B=accèpt-, C=accèp-) (e rfondou ces viebes la sont codjowés avou ene moyeye: A=acceptr-, B=C=acceptêy-)
12. pårler (26) (A=pårl-, B=C=parol-) (e rfondou ci viebe la est erîlé: A=pårl-, B=C=pårlêy-)
13. laver (27) (A=lav-, B=C=lév-) (e rfondou ci candjmint d' voyale la a->é ni s' fwait nén: A=B=C=lav-)
14. bråcler (28) (A=bråcl-, B=C=bråkèl-) (come «dobler», metou come modele a pårt pol candjmint c <-> k)
15. rèspècter (respecter) (29) (A=B=rèspèct-, C=rèspèk-) (minme modele ki «penetrer», metou a pårt cåze do candjmint <-> k; e rfondou il est pareymint codjowé avou ene moyeye: A=respect-, B=C=respectêy-) (modele normålijhî: tchicter)
16. cover (30) (A=cov-, B=C=keûv-) candjmint d' voyale o->eû eyet candjmint c <-> k (e rfondou ci candjmint d' voyale la ni s' fwait nén: A=B=C=cov-)
17. [bindeler] (bindler) (31) (A=bindel-, B=C=bindèl-) li seule diferince avou «dobler» est ortografike (moya e purade ki rén do tot; si ça sreut scrît bind'ler ou co bindler come e rfondou ça n' freut nén on modele a pårt)
18. dobler (32) (A=dobl-, B=C=dobèl-) (modele normålijhî: shofler)
19. [hop'ler] (hopler) (33) (A=hop'l-, B=C=hopèl-) minme rimarke ki po «bindler»
20. tingler (34) (A=tingl-, B=C=tinguèl-) (come «dobler», mins metou a pårt cåze do candjmint g <-> gu)
21. intrer (35) (A=intr- B=intur- C= inteûr-) (e rfondou li stitcheye volaye est "e": A=intr-, B=C=inter-) (modele normålijhî: mostrer)
22. durer (36) (A=dur- B=dûr- C=deûr-)
23. [mèz'rer] (mezurer) (37) (A=mèz'r-, B=mèzur-, C=mèzeûr-) li seule diferince avou «intrer» est ortografike (si ça sreut scrît mèzrer ça n' freut nén on modele a pårt); a noter k' e rfondou ci viebe la ni spotche nén l' voyale pa dvant l' "r": (A=B=mezur-, C=mezeur-)
24. pèzer (pezer) (38) (A=pèz- B=C=peûz-)
25. lèver (lever) (39) (A=lèv- B=C=lîv-)
26. tirer (40) (A=tir- B=C=têr- ou tér-) (li scrijhaedje tér- ou têr- c' est vormint on spepiaedje d' accint)
27. criyer (criyî) (41) (A=criy- B=C=crèy-); ci candjmint d' voyale la si rtrove e rfondou (mins l' viebe est metou dins l' 2inme troke)
28. hiner (42) (A=hin- B=hin- C=hèn-); candjmint d' voyale å dierin pî (modele normålijhî: copiner)
29. marier (maryî) (43) (A=mar(i)y- B=C=marèy-; dji marèye, nos marians, ki dj' marèye, dj' a marié); li bodje A est mary- (nos marians), mins dvént mariy- pa dvant on "î" (nos mariyîs); e rfondou les sfwaits viebes sont del 3inme troke: (A=mary B=C=marey; dji mareye, nos marians, nos maryîz, ki dj' mareye, dj' a maryî)
30. cirer (44) (A=cir- B=C=cîr-)
31. diner (45) (A=d(i)n- B=don-/dô- C=don-)
32. miner (46) (moenner) (A=min- B=monn'- C=monn-; dji monne, nos minans, dji monn'rè, ki dj' monne, dj' a miné)
33. plorer (47) (A=plor- B=C=pleûr-; dji pleûre, nos plorans, ki dj' pleûre, dj' a ploré)
34. onorer (48) (A=onor- B=C=onôr-; dj' onôre, nos onorans, ki dj' onôre, dj' a-st onoré)
35. spozer (49) (A=spoz- B=speûz'- C=speûs-; dji speûse, nos spozans, dji speûz'rè, ki dji speûse, dj' a spozé)
36. trover (50) (A=trov- B=C=troûv-; dji troûve, nos trovans, ki dj' troûve, dj' a trové)
37. sawourer (51) (A=sawour- B=C=saweûr-; dji saweûre, nos sawourans, ki dj' saweûre, dj' a sawouré)
38. salouwer (52) (A=salouw- B=salouw- C=saluw-; dji saluwe, dji salouw'rè, nos salouwans, ki dj' saluwe, dj' a salouwé)
39. touwer (53) (A=B=touw- C=tow-; ki dj' towe, nos touwans, ki dj' towe, dj' a touwé); parey e rfondou
40. bourer (54) (A=bour- B=C=boûr-; dji boûre, nos bourans, ki dj' boûre, dj' a bouré)
41. ovrer (55) (A=ovr- B=oûvur- C=oûveûr-; dj' oûveûre, nos ovrans, dj' oûvur'rè, ki dj' oûveûre, dj' a-st ovré); e rfondou li stitchêye voyale est "e" (ki pout esse prononcî pus ou moens drovou ou longou, sorlon les pårlers), et i n' a pont d' candjmint d' voyale pol "o": (A=ovr- B=C=over-; dj' overe, nos ovrans, dj' overrè, ki dj' overe, dj' a-st ovré).
42. rivièrser (rivierser) (56) (A=r(i)vièrs- B=r(i)vièss'- C=r(i)viès-; dji rivièsse, nos rvièrsans, dji rivièss'rè, ki dj' rivièsse, dj' a rvièrsé); a noter li drole d' ortografeye avou "ss" pa dvant l' crole; e rfondou c' est l' minme codjowaedje: (A=r(i)viers-, B=C=r(i)vies-; dji riviesse, nos rviersans, dji riviesrè, ki dj' riviesse, dj' a rviersé).
43. coster (57) (A=cost- B=cost'- C=cos-; dji cosse, nos costans, dji cost'rè, ki dj' cosse, dj' a costé); e rfondou ces viebes la si codjowèt come tchicter (codjowaedje nén metou come possibe d' après Stasse, mins k' on-z ôt tot l' minme pa des côps; c' est eto l' codjowaedje dins les pårlers do cinte et coûtchant): (A=cost- B=C=costêy-; dji costêye, nos costans, dji costêyrè, ki dj' costêye, dj' a costé).
44. risker (58) (A=risk- B=risk'- C=ris-; dji risse, nos riskans, dji risk'rè, ki dj' risse, dj' a riské); e rfondou ces viebes la si codjowèt come tchicter (çou k' est on codjowaedje possibe d' après Stasse): (A=risk- B=C=riskêy-; dji riskêye, nos riscans, dji riskêyrè, ki dj' riskêye, dj' a riské).
45. strumer (strimer?) (59) (A=B=strum- C=streûm-); candjmint d' voyale å dierin pî.
46. prôcurer (procurer) (60) (A=prôcur- B=procûr- C=procûr- ou prokeûr-; dji procûre ou prokeûre, nos prôcurans, dji procûr'rè, ki dj' procûre ou prokeûre, dj' a prôcuré); e rfondou li "o" do bodje ni candje nén, li tchapea ni si screye nén so les "u" pa dvant "r", et i gn a-st on candjmint d' voyale å dierin pî: (A=B=procur-, C=prokeur-; dji prokeure, nos procurans, dji procurrè, ki dj' prokeure, dj' a procuré)
47. batalier (batayî) (61) (A=batal(i)y- B=C=bataliêy-; dji bataliêye, nos batalians, ki dj' bataliêye, dj' a batalié); codjowaedje foirt rishonnant a «marier», mins avou l' "r" do bodje ki candje a "l" et li moyeye ki candje di "èy" a "êy", i gn a-st ossu li minme candjmint do bodje A avou on "-iy-" pa dvant "î" (nos bataliyîs); e rfondou les sfwaits viebes sont del 2inme troke, sins nou candjmint d' bodje: (A=B=C=batay-; dji bataye, nos batayans, dji batayrè, ki dj' bataye, dj' a batayî).
48. consacrer (62) (A=consacr- B=consacrêy- C=consacrêy- ou consak-; dji consacrêye ou consake, nos consacrans, dji consacrêyrè, ki dj' consacrêye ou consake, dj' a consacré).
49. magnî (64) (A=B=C=magn-), parey k' e rfondou: (dji magne, nos magnans, ki dj' magne, dj' a magnî)
50. [nèyî] (neyî) (65) (A=B=C=nèy-); li seule diferince avou «magnî» est ortografike (moya e purade ki crole, eg: dji rèyerè vs dji magn'rè)
51. ècorèdjî (ecoraedjî) (66) (A=ècorèdj- B=C=ècorèdjèy-)
52. balancî (67) (A=B=C=balanç-, eyet ç <-> c)
53. bèzècî (bezaecî) (68) (A=bèzèç- B=C=bèzècèy-)
54. tchèrdjî (tcherdjî) (69) (A=tchèrdj- B=C=tchèdj-)
55. amwèrcî (amoircî) (70) (A=amwèrç- B=C=amwèç-)
56. payî (71) (A=pay- B=C=påy-)
57. clignî (72) (A=B=clign- C=clègn-)
58. priyî (73) (A=priy- B=C=prèy-)
59. loyî (74) (A=loy- B=C=lôy-)
60. pougnî (75) (A=B=pougn- C=pogn-)
61. farfouyî (76) (A=farfouy- B=C=farfoy-)
62. califiyî (77) (A=califiy- B=C=califiyèy-)
63. adawî (78) (A=adawy- B=C=adaw-; dj' a-st adawî) li "y" do bodje A divént -iy- pa dvant "î" di l' erirece simpe, mins nén po les "î" ki c' est l' marke del troke (les cis k' c' est "é" pol prumire troke): nos adawians, nos adawiyîs mins dj' adawîve (nén *adawiyîve)
64. gruzî (79) (A=gruzy B=C=gruzèy); minme rimarke ki po «adawî»
65. kirompe (81) (A=B=C=k(i)romp-; dj' a k'rompou)
66. dimani (82) (A=B=C=d(i)man-; dj' a d'manou)
67. avanci (83) (A=B=C=avanç-; dj' a-st avanci)
68. wèzeûr (oizeur) (84) (A=B=C=wèz-; dj' a wèzou)
69. intèrompe (interompe) (85) (A=intèromp- B=C=intèrompêy-; dj' a-st intèrompou)
70. horbi (xhorbi) (86) (A=horb-, B=C=hoûb-; dj' a horbou)
71. drovi (87) ci viebe as-t on codjowaedje erîlé: (A=drov-, B=C=droûv-; dji droûve, nos drovans, ki dj' droûve, dj' a drovou), mins i gn a eto sacwantes disrîlêyes possibes:
    • on 2inme codjowaedje disrîlé avou A=drovy såf pa dvant "i" ou "î" (nos drovians, dji drovia, dj' a droviou mins nos drovîs, vos drovîz);
    • li bodje B ki pout esse eto droûvèr- mins seulmint pol futurrece (dji droûv'rè ou dji droûvèr'rè mins todi dji droûv'reû),
    • et co ene 3inme cogne pol pårticipe erire (dj' a d(r)oviért);
    • e rfondou c' est pår erîlé sol prumire sôre di codjowaedje (avou, bén seur, li tchapea sol "u" nén scrît pa dvant "v"): (A=drov-, B=C=drouv-; dji drouve, nos drovans, dji drouvrè, ki dj' drouve, dj' a drovou).
72. covri (88) ci viebe a deus codjowaedjes (li diferince avou «drovi» c' est ki l' 2inme codjowaedje po «covri» est complet, dismetant k' po «drovi» i gn a des trôs):
    • onk erîlé: (A=covr-, B=C=coûv-; dji coûve, nos covrans, dji coûv'rè, ki dj' coûve, dj' a covrou)
    • onk avou ene moyeye ki dvént -iy- pa dvant "î" et on pårticipe avou "-ért": (A=covy-, B=coûvur-, C=coûv-; dji coûve, nos covians, dji covia, nos coviyîs, dji coûvur'rè, ki dj' coûve, dj' a coviért).
    • e rfondou li codjowaedje est erîlé sol prumire cogne (come po «drovi»), ça fwait: (A=covr-, B=C=couv-; dji couve, nos covrans, dji couvrè, ki dj' couve, dj' a covrou).
73. ofri (89) (A=ofr, B=ofri-, C=of-; dj' ofe, nos ofrans, dj' ofrirè, ki dj' ofe, dj' a-st ofri ou ofrou ou ofiért); «sofri» k' est dins l' minme modele n' a ki "sofri" come pårticipe erirece
74. intèdovri (eterdrovi) (90) (A=intèdovi- (avou l' "i" magnî pa dvant "î"), B=C=intèdoûv-; dj' intèdoûve, nos intèdovians, dj' intèdovia, nos intèdovîs, dj' intèdoûv'rè, ki dj' intèdoûve, dj' a-st intèdoviért); e rfondou «eterdrovi» est erîlé so «drovi»
75. tchîr (tchire) (91) (A=tchiy- B=tchèy- ou tchî- C=tchèy-; dji tchèye, nos tchiyans, dji tchèyrè ou tchîrè, ki dj' tchèye, dj' a tchî; e rfondou les deus codjowaedjes sont complets, dj' ô bén pol prezintrece ossu on pout aveur "dji tcheye" ou "dji tchî": (A=tchiy-, B=C=tchey-) ou (A=tchiy-, B=tchî-, C=tchey-)
76. fini (93) (A=B=C=finih-, sins moya "e" pol singulî prezintrece: dji finih, ti finih, i finih, nos finihans, dji finih'rè, ki dj' finihe, dj' a fini); e rfondou i gn a deus codjowaedjes possibes, onk come e lidjwès: (A=B=C=finixh-; dji finixh, ti finixh, i finixh, nos finixhans, i finixhrè, ki dj' finixhe, dj' a fini); ou, çou k' est pus corant: (A=C=finixh-, B=fini-; dji fini, ti finis, i finit, nos finixhans, i finirè, ki dj' finixhe, dj' a fini)
77. akeûhi (94) (A=akeûh- B=C=akeûhèy-; dj' akeûhèye, nos akeûhans, ki dj' akeûhèye, dj' a-st akeûhi)
78. sofri (95) (A=sofrih- ou sofr- B=C=sofrih-; dji sofrih, nos sofrihans ou sofrans, ki dj' sofrihe, dj' a sofri ou sofrou); ça pout esse erîlé come «fini», ou adon avou on bodje A sins l' -ixh- ey on pårticipe avou -ou.
79. bèni (beni) (96) (A=B=bènih- C=bènih- ou bènis- ou bènèy-); li seule diferince avou «fini» c' est å sudjonctif prezintrece singulî wice k' a costé del cogne erîlêye "ki dj' bènihe", i gn a eto bènisse et bènèye.
80. aveûr (aveur) (98) disrîlé (dj' a, nos avans, il ont; dj' ava ou eûri, nos avîs, dj' aveû, dj' årè, nos årans, ki dj' åye, ki nos åyanse; dj' a-st avou (ou avu, awou, åyou), tot åyant ou avant)
81. achîr (ashir) (99) (A=achiy- B=achî- C=achîs-; dj' a-st achou) (droldimit scrît achîr et nén assîr dins l' tåvlea; avou "assîr" li pårticipe candje: assiou)
82. deûr / diveûr (doere / diveur) (100) (A= B= C= )
83. valeûr (valeur) (103) (A= B= C= )
84. voleûr (voleur) (104) (A= B= C= )
85. èsse (esse) (106) disrîlé
86. mète (mete) (107) (A= B= C= )
87. crèhe (crexhe) (108) (A= B= C= )
88. parète (109) (A= B= C= )
89. convinke (110) (A= B= C= )
90. ponde (111) (A= B= C= )
91. spåde (112) (A= B= C= )
92. piède (piede) (113) (A=pièrd-, B=pièd'-, C=pièd-; dji pièd', nos pièrdans, dji pièd'rè, ki dj' piède, dj' a pièrdou); parey e rfondou (mins sins eployaedje di coron-crole): (A=pierd-, B=C=pied-; dji piede, nos pierdans, dji piedrè, ki dj' piede, dj' a pierdou)
93. rinde (114) (A=rind-, B=rind-, C=rins-; dji rind, nos rindans, dji rindrè, ki dj' rinse, dj' a rindou); parey e rfondou, såf pol sudjonctif: (A=B=C=rind-; dji rind, nos rindans, dji rindrè, ki dj' rinde, dj' a rindou)
94. keûse (keuze) (115) (A=coz-, B=keûz-, C=keûz-; dji/ti/i keûs', nos cozans, dji keûz'rè, ki dj' keûse, dj' a cozou); e rfondou: (A=coz- B=C=keuz-; dji keuze, ti keuzes, i keuze, nos cozans, dji keuzrè, ki dj' keuze, dj' a cozou) {a-z aveuri}
95. tinre (tini) (117) (A=t(i)n-, B=tin-, C=tinz-; dji tin, nos t'nans, dji tinrè, ki dj' tinze, dj' a t'nou); e rfondou si codjowe come «vini»: (A=t(i)n-, B=tén-, C=tegn-; dji tén, nos tnans, dji ténrè, ki dj' tegne, dj' a tnou)
96. hére (haire) (118) (A=hay-, B=hé-, C=héz-; dji hé, nos hayans, dji hérè, ki dj' hése, dj' a hayou (mins pårticipe prezintrece disrîlé: tot hèyant); e rfondou: (A=haey- B=hai-, C=haiy-; dji hai, nos haeyans, dji hairè, ki dj' haiye, dj' a haeyou, tot haeyant).
97. creûre (croere) (119) (A=crèy-, B=creû-, C=creûz-; dji creû, nos crèyans, dji creûrè, ki dj' creûse, dj' a crèyou); e rfondou n' a k' deus bodjes (A=C=croey-, B=croe-; dji croe, nos croeyans, dji croerè, ki dj' croeye, dj' a croeyou)
98. scrîre (scrire) (120) (A=scriy-, B=scrî- ou scrèy-, C=scrîz- ou scrèy-; dji scrî ou scrèye, nos scriyans, dji scrîrè ou scrèyerè, ki dji scrîse ou scrèye, dj' a scrît ou scrîs); e rfondou i n' a k' ene cogne par bodje, li pårticipe est erîlé avou "t" (come les ôtes viebes del sôre -(a)ire), et l' cossoune est "jh": (A=scrijh-, B=scrî-, C=screy-; dji scrî, nos scrijhans, dji scrirè, ki dji screye, dj' a scrît)
99. boûre (boure) (121) (A=bol-, B=boû-, C=boûz-; dji boû, nos bolans, dji boûrè, ki dj' boûse, dj' a bolou); e rfondou li sudjonctif eploye li bodje A (et on n' sicreye nén l' tchapea sol "ou" pa dvant "r"): (A=C=bol-, B=boû-; dji boû, nos bolans, dji bourè, ki dj' bole, dj' a bolou)
100. divôre (122) (A=d'vol-, B=d'vô-, C=d'vôz-; dji d'vô, nos d'volans, dji d'vôrè, ki dj' d'vôse, dj' a d'volou)
101. ponre (123) (A=poun-, B=pon-, C=pons-; dji pon, nos pounans, dji pon'rè, ki dj' ponse, dj' a ponou); e rfondou «ponre» si codjowe come å coûtchant (on seu bodje), mins sorlon l' uzance lidjwesse po les cawetes des singulîs prezintreces (dji pon, ti pons, i pond): (A=B=C=pon-, dji pon, nos ponans, dji ponrè, ki dj' pone, dj' a ponou)
102. aploûre (aploure) (124) (A=aplov-, B=aploû-, C=aploûz-; dj' aploû, nos aplovans, dj' aploûrè, ki dj' aploûse, dj' a-st aploû); e rfondou li sudjonctif est avou "v" et on pårticipe erirece erîlé avou -ou: (A=aplov-, B=aploû-, C=aplouv-; dj' aploû, nos aplovans, dj' aplourè, ki dj' aplouve, dj' a-st aplovou)
103. heûre (scheure) (125) (A=hoy-, B=heû-, C=heûz-; dji heû, nos hoyans, dji heûrè, ki dj' heûse, dj' a hoyou); e rfondou li sudjonctif est fwait sol bodje A: (A=C=schoy-, B=scheu-; dji scheu, nos schoyans, dji scheurè, ki dj' schoye, dj' a schoyou)
104. clôre (126) (A=cloy-, B=clô-, C=clôz-; dji clô, nos cloyans, dji clôrè, ki dj' clôse, dj' a clôs ou cloyou); e rfondou li sudjonctif est avou "y" C=clôy- (mins scrît sins tchapea): (A=C=cloy-, B=clô; dji clô, nos cloyans, dji clôrè, ki dj' cloye, dj' a clôs ou cloyou)
105. beûre (boere) (127) (A=buv-, B=beû-, C=beûz-; dji beû, nos buvans, dji beûrè, ki dj' beûse, dj' a bu); e rfondou li scrijhaedje si fwait avou "oe" po tos les cas: (A=C=boev, B=boe; dji boe, nos boevans, dji boerè, ki dj' boeve, dj' a boevou) {a-z aveuri}
106. lére (128) (A=léh-, B=lé-, C=léz-; dji lé, nos léhans, dji lérè, ki dj' lése, dj' a léhou ou lé); e rfondou ci viebe la a-st on candjmint d' voyale é<->i å dierin pî (nén les ôtes viebes come «cure» ou «dure»): (A=lijh, B=lé/li-, C=léjh-; dji lé, nos lijhans, dji lirè, ki dj' léjhe, dj' a léjou ou lî)
107. plêre (plaire) (129) (A=plêh-, B=plê-, C=plêz-; dji plê, nos plêhans, dji plêrè, ki dj' plêse, dj' a plêt ou plêhou); e rfondoou li sudjonctif eploye li bodje A et i n' a k' on seu pårticipe erirece: (A=C=plaijh-, B=plai-; dji plai, nos plaijhans, dji plairè, ki dj' plaijhe, dj' a plait)
108. dîre (dire) (130) (A=d(i)h-, B=dî-, C=dèy-; dji di, nos d'hans, dji dîrè, ki dj' dèye, dj' a dit); parey e rfondou (a pus k' on n' sicreye nén les tchapeas so les "î" pa dvant "r"): (A=d(i)jh-, B=di-, C=dey-; dji di, nos djhans, dji dirè, ki dj' deye, dj' a dit)
109. sûre (shure) (131) (A=sûv-, B=sû-, C=sûz-; dji sû, nos sûvans, dji sûrè, ki dj' sûse, dj' a sû ou sûvou); e rfondou li sudjonctif est avou "v": (A=C=shuv-, B=shû-; dji shû, nos shuvans, dji shurè, ki dj' shuve, dj' a shuvou)
110. brêre (braire) (132) (A=brèy- B=brê- C=brêz-; dji brê, nos brèyans, dji brêrè, ki dj' brêse, dj' a brêt); e rfondou li sudjonctif prezintrece est avou "y": (A=brey-, B=brai, C=braiy-; dji brai, nos breyans, dji brairè, ki dj' braiye, dj' a brait)
111. rîre (rire) (133) (A=riy-, B=rî-, C=rèy-; dji rèy, nos riyans, dji rîrè, ki dj' rèye, dj' a ri); e rfondou «rire» a-st on dobe codjowaedje, onk di zels c' est l' minme ki chal (mins avou on longou "î" pol pårticipe erirece): (A=riy, B=rî, C=rey; dji reye, nos riyans, dji rirè, ki dj' reye, dj' a rî); l' ôte codjowaedje, a môde namurwesse eploye "rî" pol singulî prezintrece (dji rî, ti rîs, i rît).
112. sourîre (sorire) (134) distrîlé (A=souriy-, B=sourî-, C=souriyêy-; dji souriyêye, nos souriyans, dji sourîrè, ki dj' souriyêye, dj' a souri); li diferince avou «rire» c' est li èy ki candje a iyêy, di pus les 3 djins plurial do suddjonctif prezintrece ont "iy" ki candje a "îy" (ki nos sourîyanse), notez eto li pårticipe erirece avou on court "i"; e rfondou «sorire» si codjowe pår come «rire»
113. aler (136) disrîlé
114. chèrvi (siervi) (137) (A=chèrv-, B=C=chèv-; dji chèv, nos chèrvans, dji chèvrè, ki dj' chève, dj' a chèrvou); les 3 djins singulî prezintrèce finixhet avou "v" (dji/ti/i chèv); e rfondou c' est parey, mins li scrijhaedje des 3 djins do singulî est erîlé avou des cawetes -e/-es/-e: (A=sierv-, B=C=siev-; dji sieve, ti sieves, i sieve, nos siervans, dji sievrè, ki dj' sieve, dj' a siervou)
115. concouri (concori) (138) (A=concour-, B=C=concoûr-; dji concoûr, nos concourans, dji concoûrrè, ki dj' concoûre, dj' a concouru (a noter l' pårticipe erirece foû rîle avou on "u")); e rfondou les viebes di cisse sôre la sont-st erîlés come «cori» (A=concor-, B=C=concour-; dji concour, nos concorans,... dj' a concorou)
116. discouri (discori) (139) (A=discour--, B=C=discourêy-; dji discourêye, nos discourans, dji discourêyerè, ki dj' discourêye, dj' a discorou; mins i s' pout eto codjower come li modele di dvant (tchuze eployeye e rfondou)
117. cori (140) (A=cor- B=C=coûr-, dj' a corou); parey e rfondou (såf k' on n' sicreye nén l' tchapea sol "ou" pa dvant on "r"): (A=cor- B=C=cour-; dji cour, nos corans, ki dj' coure, dj' a corou)
118. dwèrmi (doirmi) (141) (A=dwèrm-, B=C=dwèm); pol singulî prezintrece il eploye on scrijhaedje avou crole (dji dwèm') purade ki l' pus classike moya e (dji dwème); ôtrumint, c' est parey e rfondou: (A=doirm-, B=C=doim-; dji doime, nos doirmans, ki dj' doime, dj' a doirmou)
119. ènn'aler (endaler) (142) disrîlé
120. ènnè raler (enderaler) (143) disrîlé
121. fé (144) disrîlé
122. intèrvini (etervini) (145) (A=intèrvin-, B=intèrvin-/intèrvê-, C=intèrvins-; dj' intèrvin, nos intèrvinans, dj' intèrvinrè/intèrvêrè, ki dj' intèrvinse, dj' a-st intèrvinou); e rfondou li sudjonctif singulî eploye ene cogne avou "y" (k' a divnou "gn"): (A=etervin- B=etervén- C=etervegn-; dj' etervén, nos etervinans, dj' etervénrè, ki dj' etervegne, dj' a-st etervinou)
123. lèyî (leyî) (146) (A=lèy-, B=lê-, C=lêy-/lês-; dji lê, nos lèyans, ki dj' lêye ou lêsse, dj' a lèyî); e rfondou i gn a ki l' cogne "y" do sudjonctif, pol restant c' est parey: (A=ley-, B=lai-, C=laiy-; dji lai, nos leyans, ki dj' laiye, dj' a leyî)
124. minti (147) (A=mint- B=minti-/mint'- C=mint-; dji mint', nos mintans, dji mintirè ou mint'rè, ki dj' minte, dj' a minti); e rfondou ci viebe est del 4inme troke, çou k' est dné eto come dobe codjowaedje pa Stasse: (A=B=C=mintixh-; dji mintixh, nos mintixhans, ki dj' mintixhe, dj' a minti)
125. pårti (148) (A=pårt- B=påt'- C=påt-; dji påt', nos pårtans, ki dj' påte, dj' a pårti); parey e rfondou (a pus k' on sicreye nén des croles: dji påte, dji påtrè)
126. qwèri (cweri) (149) (A=qwèr- B=C=qwîr-); sicrît e rfondou ("cw", et pont d' tchapea sol "i" pa dvant "r") ça dene: (A=cwer-, B=C=cwir-; dji cwir, nos cwerans, ki dj' cwire, dj' a cwerou)
127. raler (150) disrîlé
128. rompi (rompe) (151) (A=romp- B=romp'- C=romp-; dji romp', nos rompans, ki dj' rompe, dj' a rompou); les diferinces e rfondou c' est k' on sicreye nén des croles (dji rompe, dji romprè) et ki l' infinitif e rfondou est avou "e": rompe (çou k' est ossu ene cogne dinêye pa Stasse).
129. sèpi (sepi) (152) (A=B=sèp- C=sèp-/sés- et sé pol singulî prezintrece; dji sé, nos sèpans, dji sèprè, ki dj' sèpe ou sésse, dj' a sèpou)
130. sinti (sinte? sinti?) (153) (A=sint- B=sinti-/sint'- C=sint-; dji sin, nos sintas, dji sintirè ou sint'rè, ki dj' sinte, dj' a sintou)
131. li codjowaedje interogatif (egzimpe avou aler: va dj'?, vass? va-t i? alans ns? alez vs? vont i?... rén di pårticulî chal, a pårt li pronom scrit dje ou dj' pa drî voyale, et dju pa drî cossoune (va-dj', aléve dju); e rfondou l' cogne c' est scrit dju dins tos les cas, li spotchaedje si polant fé ou nén å cåzaedje).
132. li codjowaedje passif (egzimpe avou esse inmé: dji so-st inmé,...)
133. li codjowaedje sins djin (egzimpe avou ploure (k' admete li 3inme djin do plurial po èn eployaedje imådjrece: i plovèt) et faleur):
     1. ploûre (ploure) (158) (i ploût, i plova, i ploûrè, k' i ploûse, il a ploû); e rfondou l' sudjonctif est "plouve": k' i plouve.
     2. faleûr (faleur) (159) (i fåt, i fala, i fårè, k' i fåye, il a falou); parey e rfondou

Sitatistikes des viebes

li nombe di viebes dins l' djivêye alfabetike do live est pus grand, la k' i gn a bråmint des dobletes ortografikes (metans, "plaker" et "plaquer"), les statistikes chal sont fwaites sol nombe di viebes vormint diferints. Eto, les carculaedjes sont fwaits, po les viebes avou pus d' ene sôre di codjowaedje, sol mwaisse codjowaedje (li ci e cråssès letes dins l' live).

nombe totå: 5654

• modele 15: 1458 viebes (25,79%); emey zels, 384 ki s' codjowèt eto come mod. 17
• modele 16: 8 viebes
• modele 17: 1513 viebes (26,76%)
• modele 18: 30 viebes (0,53%); emey zels 11 ki s' codjowèt eto come mod. 17
• modele 19: 1 viebe (divôrcer)
• modele 20: 118 viebes (2,09%); emey zels 30 ki s' codjowèt eto come mod. 17
• modele 21: 23 viebes
• modele 22: 11 viebes
• modele 23: 34 viebes (0,60%)
• modele 24: 2 viebes (penetrer, rescontrer (ci-la ossu mod. 35)
• modele 25: 2 viebes (ecsepter, accepter; tos les deus ossu come mod. 17)
• modele 26: 3 viebes (pårler, forpårler, ripårler)
• modele 27: 2 viebes (laver, rilaver; eto come 15)
• modele 28: 6 viebes; tertos ossu come mod. 17
• modele 29: 2 viebes (respecter (ossu come 17) et dizespecter)
• modele 30: 2 viebes (cover, ricover)
• modele 31: 59 viebes (1,04%); emey zels 50 ki s' codjowèt eto come mod. 17
• modele 32: 40 viebes (0,71%); emey zels 18 ki s' codjowèt eto come mod. 17
• modele 33: 26 viebes; 19 di zels si codjowèt eto come mod. 17
• modele 34: 17 viebes (tos ossu come mod. 17)
• modele 35: 6 viebes (mostrer, intrer, livrer et familes; livrer eto come 17)
• modele 36: 24 viebes
• modele 37: 4 viebes (mezurer, rimezurer, dizaveugler)
• modele 38: 3 viebes (pezer, ripezer, forpezer)
• modele 39: 7 viebes (grever, crever et famile di lever; grever eto come 15)
• modele 40: 5 viebes (famile di tirer, tos eto come 42, ou come 44 (såf "tirer"))
• modele 41: 3 viebes (criyer, dècriyer, discriyer)
• modele 42: 64 viebes (1,13%)
• modele 43: 4 viebes (famile di marier + surfile (ci-la eto come 15)
• modele 44: 6 viebes (priver, admirer, cirer, inspirer, respirer, sospirer)
• modele 45: 4 viebes (diner, acdiner, fordiner, ridner)
• modele 46: 9 viebes (famile di moenner)
• modele 47: 6 viebes
• modele 48: 2 viebes (dizonorer, onorer (cila eto come 17)
• modele 49: 2 viebes (spozer, rispozer)
• modele 50: 10 viebes
• modele 51: 2 viebes (sawourer, dizawourer)
• modele 52: 4 viebes (destitouwer, distribouwer, institouwer, restitouwer, salouwer, aflouwer)
• modele 53: 61 viebes (1,08%)
• modele 54: 4 viebes (gourer, bourer, dibourer, ribourer; tos si codjowèt eto come mod. 17)
• modele 55: 2 viebes (ovrer, rovrer)
• modele 56: 4 viebes (vierser, trivierser, rivierser, disvierser)
• modele 57: 16 viebes; emey zels 11 ki s' codjowèt eto come mod. 17
• modele 58: 1 viebe (risker; eto come 17)
• modele 59: 5 viebes (djuner, didjuner, strumer, ristrumer, lumer)
• modele 60: 1 viebe (prôcurer)
• modele 61: 48 viebes (0,85%)
• modele 62: 3 viebes (consacrer, massacrer, sacrer)
• modele 63: 1 viebe (merveyî)
• modele 64: 494 viebes (8,74%); emey zels 73 viebes si codjowèt eto come mod. 66
• modele 65: 77 viebes (1,36%)
• modele 66: 167 viebes (2,95%)
• modele 67: 47 viebes (0,83%)
• modele 68: 8 viebes
• modele 69: 34 viebes (0,60%)
• modele 70: 5 viebes
• modele 71: 6 viebes
• modele 72: 9 viebes
• modele 73: 39 viebes (0,69%)
• modele 74: 49 viebes (0,87%)
• modele 75: 16 viebes
• modele 76: 21 viebes
• modele 77: 35 viebes (0,62%)
• modele 78+79: 7 viebes
• modele 79: 43 viebes (0,76%)
• modele 81: 7 viebes
• modele 82: 6 viebes
• modele 83: 1 viebe (divanci)
• modele 84: 2 viebes (oizeur, mwezeur)
• modele 86: 2 viebes (xhorbi, rixhorbi)
• modele 87: 3 viebes (drovi, int'drovi, ridrovi)
• modele 88: 6 viebes (famile di covir + dovri)
• modele 89: 2 viebes (ofri, sofri)
• modele 91: 2 viebes (tchire, ritchire)
• modele 93: 489 viebes (8,65%)
• modele 94: 1 viebe (akeuhi, et seulmint come variante)
• modele 95: 1 viebe (sofri)
• modele 96: 1 viebe (beni)
• modele 98: 2 viebes (aveur, raveur)
• modele 99: 2 viebes (ashir, rashir)
• modele 100: 4 viebes (diveur, ridveur; doere, ridoere)
• modele 101: 7 viebes (famile di vey)
• modele 102: 2 viebes (saveur, rissaveur)
• modele 103: 3 viebes (valeur, rivaleur, prévaleur)
• modele 104: 4 viebes (voleur, rivleur, poleur, ripoleur)
• modele 106: 2 viebes (esse, resse)
• modele 107: 33 viebes (0,58%)
• modele 108: 15 viebes
• modele 109: 2 viebes (foute, parete)
• modele 110: 2 viebes (vinke, convinke)
• modele 111: 21 viebes
• modele 112: 3 viebes (spåde, rispåde, dispåde)
• modele 113: 12 viebes
• modele 114: 52 viebes (0,92%)
• modele 115: 4 viebes (keuze, diskeuze, rakeuze, rikeuze)
• modele 117: 6 viebes (famile di "tinre" (=tini))
• modele 118: 1 viebes (hére)
• modele 119: 5 viebes (croere, acroere, ricroere; keure, meskeure)
• modele 120: 6 viebes (famile di scrire)
• modele 121: 12 viebes
• modele 122: 1 viebe (disvôre)
• modele 123: 2 viebes (ponre, riponre)
• modele 124: 2 viebes (aploure, raploure)
• modele 125: 4 viebes (famile di scheure)
• modele 126: 7 viebes (familes di clôre et ôre)
• modele 127: 3 viebes (boere, riboere, forboere)
• modele 128: 29 viebes (0,51%)
• modele 129: 4 viebes (taire, plaire, displaire, complaire)
• modele 130: 6 viebes (familes dire et lire)
• modele 131: 9 viebes
• modele 132: 7 viebes
• modele 133: 1 viebe (rire)
• modele 134: 1 viebe (sorire)
• modele 136: 2 viebes (aler, foraler)
• modele 137: 3 viebes (siervi, dissiervi, rissiervi)
• modele 138: 2 viebes (discouri, secouri)
• modele 139: 2 viebes (sôrti, rissôrti)
• modele 140: 8 viebes (famile cori + mori)
• modele 141: 5 viebes (famile doirmi)
• modele 142: 1 viebe (endaler)
• modele 143: 1 viebe (enderaler)
• modele 144: 6 viebes (famile di fé)
• modele 145: 29 viebes (0,51%)
• modele 146: 3 viebes (leyî, rileyî, disleyî)
• modele 149: 5 viebes (famile di cweri + feri)
• modele 150: 1 viebe (raler)
• modele 151: 2 viebes (rompi, kirompi)
• modele 152: 2 viebes (sepi, rissepi)
• modele 153: 6 viebes (famile sinti)
• modele 158: 2 viebes (ploure, riploure)
• modele 159: 2 viebes (faleur, rifaleur)

Hårdêye difoûtrinne

Idêye d' on corwaiteu des codjowaedjes