Côde sourdant di «Tunizeye»

{{Infoboesse payis}}
{{Wiccionaire|Tunizeye}}
Li '''Tunizeye''' {{odio|Wa-Tunizeye.ogg|lang=wa}} (en arabe: تونس‎‎, ''Toûniss''), c' est on [[dislaxhî payis]] d' [[Afrike bijhrece]], metou sol [[Mîtrinne Mer]].

== Mwaissès dnêyes ==
Ele n' a des frontires daegnreces k' avou deus ôtes payis : li [[Libeye]] å [[Levant (costé del Daegne)|Levant]] et l' [[Aldjereye]] å [[Coûtchant (costé del Daegne)|Coûtchant]].

[[Mwaisse veye]] : [[Tunisse]]

Ôtès [[veye (djeyografeye)|veyes]] : [[Sousse]], [[Bizerte]], [[Monastir]], [[Gafsa]]

[[Manoye]] : [[dinar tunizyin]].

Rilidjons: [[Islam]] ([[sunite]], cåzu tertos); [[Djwifs]] (sacwants djins do payis, bråmint [[ebagance|evoye]] eviè l' [[France]] ey [[Israyel]], mins ki rivnèt cobén e [[pelrinaedje]]s); [[crustin]]s (etrindjirs, bråmint des Itålyins et des Francès, dinltins).

Lingaedjes: [[arabe]] ([[lingaedje oficir|oficir]]); [[arabe tunizyin]] (cåzé); pupont (u foirt waire) d' [[amazir]]-cåzants.

Dimorants : 4 gros miyons (Tunizyins).

== Istwere ==
C' est so ç' payis la k' i gn aveut les [[Cartadje|Cartadjinwès]], des [[Fenicyins]] metous sol mer,  ki s' ont dispetroné des anêyes å long avou l' [[Impire romin]]. Ey esse vinki, al difén (diviè l' [[3inme sieke divant Dj.C.]]). Po-z ocuper l' erî-payis, les Romins ont dvou adon fé l' guere disconte des Numides, on [[peupe berbere]].

Bén pus tård, c' est l' dierin pont la k' les [[Vandale]]s ont-st avnou e l' [[Afrike do Nôr]] (diviè l' [[6inme sieke après Dj.C.]]. Et did la, rataker et bate çou ki dmoréve di [[Rome]].

Abrocance des Arabes e [[7inme sieke]] k' apoirtèt leu lingaedje et leu novele rilidjon, l' islam.

Li dinasteye [[fatimide]] k' a ringnî so l' [[Edjipe]], provneut d' Tunizeye.

[[Colnijhaedje]] des [[Impire trouk|Trouks]], pu des [[France|Francès]].

[[Dislaxhaedje (payis)|Dislaxheye]] e [[1956]], et divni ene [[republike]]. Li prumî prezidint, [[Habib Bourguiba]], come toplin d' ôtes noveas tchîfs d' estat e l' [[Afrike]] ee e [[Moyén Levant]], si lome prezidint a veye. Divnou vî et rovyisse, i s' fwait disdjoker pa si aidant, [[Zine El Aabidin Ben Ali]] ([[1987]]). Ci-cial serè eto fotou a l' ouxh pa ene [[revintreye]] do peupe e [[2011]] (li [[revintreye å djasmin]]).

== Djeyografeye ==
Grand plin, cåzu sins tienes. 

Dezert do [[Sara]] a [[Nonne (costé del Daegne)|Nonne]].

== Economeye ==
Agricoûteure del [[Payis del Mîtrinne Mer|Mîtrinne Mer]] avou, inte d' ôte tchoi, des [[olivî]]s et on fel produjhaedje d' [[ôle d' olive]]. Les anêyes di [[plouve]], foirt bounès dinrêyes ([[frumint]], [[oidje]]); c' esteut li "gurnî å dinrêyes" di l' Impire romin). [[Bedot]]s et [[gade]]s. Raeces di bedots [[bedot å crås cawî|å crås cawî]] (barbarin); c' est l' pont li pus [[Ccoûtchantrece]] di ces raeces la.

Ene miete di [[petrole el mer]], mins nén assez po-z ahessî tot l' payis.

[[Tourisse]]: 8 miyons d' tourisses po 4 miyons d' djins. Foirt bonmartcheyès vacances, mins les tourisses sont "parkés" dins des clubs, sins waire d' atôtchance avou les djins do payis.

Payis co avanciveus po les nouvès tecnolodjeyes.

{{Commons|Category:Tunisia|l' Tunizeye}}

[[Categoreye:Tunizeye|*]]
[[Categoreye:Payis del Mîtrinne Mer]]
[[Categoreye:Afrike bijhrece]]
[[Categoreye:Afrike]]
[[Categoreye:Payis del Ligue arabe]]
[[Categoreye:Payis]]