Viebe å spitron e walon
On viebe å spitron, e walon, c' est des vierbires fwaites avou èn adviebe-sipitron, ki rotèt pår come les viebes ås spitrons di l' inglès, di l' almand et des ôtes lingaedjes tîxhons.
Les adviebes evoye, djus, foû sont les pus corants dins les viebes ås spitron. Mins sacwants sont bastis avou houte, divant et avou.
Gn a eto ene piceye di viebes walons ki rshonnèt ås viebes ås spitrons do flamind et d' l' almand, mins ki n' si dismantchnut nén (foû-waidyî, foû-moenner, foû-wårder, si houte-diner).
Croejhete des viebes ås spitrons
[candjî | candjî l’ côde wiki]Rispitaedje dirî l' coplemint
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Il ont cåzu fwait l' bastimint: i n' ont pus k' a moenner les trigus evoye.
- Coplemint d' manire :
- Gn aveut tant d' nive ki nosse pa l' a dvou moenner a begnons evoye
askepiaedje di parints
[candjî | candjî l’ côde wiki]Les viebes ås spitrons polèt aveur des parints fwaits avou les cawetes corantes, come -aedje et -eu. Les sfwaits parints si scrijhnut avou ene loyeure.
Istwere
[candjî | candjî l’ côde wiki]L' atuze des vierbires ås spitrons e walon.
[candjî | candjî l’ côde wiki]
Les linwincieus classikes ont bråmint corwaitî l' walon a pårti des croejhetes do francès. I n' ont nén fwait on hagnon a pårt avou les spitrons, la k' c' est ene tuze del croejhete des lingaedjes tîxhons. Dins bråmint des motîs, les vierbires ås spitrons sont metowes come des ratourneures do mwaisse-viebe. Dins l' Motî da Haust, e Motî d' Bastogne et dins l' edicion da J. Lechanteur do Motî da Villers, å hagnon "foû", on va revoyî a tos les viebes la k' gn a des eployaedjes avou ci adviebe la.
L' atuze ki des vierbires e walon rotnut come des sfwaites ezès lingaedjes tîxhons fourit eplaidêye pol prumî côp pa Lucyin Mahin divins Ene båke so les bwès d' l' Årdene e 1993.
Elle a stî rprinjhe pa Lorint Hendschel dins si Ptite Croejhete e 2001.
Vicansté des viebes ås spitrons
[candjî | candjî l’ côde wiki]Les viebes ås spitrons et leu croejhete ont stî bén wårdés disk' asteure, emey les djins ki cåzént walon d' estant djonne. Vocial ene fråze rilevêye e 2005, d' ene djin skepieye e 1921.
- Gn aveut tant d' nive ki nosse pa l' a dvou moenner a begnons evoye.