Couscousse
Li couscousse, c' est èn amagnî fwait avou del simouye bolowe dins ene grande djusse di blanc fier ou d' aluminiom, li couscoussire.
Les verdeures eyet l' tchå sont parbolowes dins li dzeu di l' ahesse.
Compôzucion[candjî | candjî l’ côde wiki]
Les verdeures les pus corantes sont : les raecene, les peturons (citrouyes), li blanc cabu, les poes d' souke, les naveas, les crompires (couscousse dit "ås setès verdeures"). Sins rovyî les poevrons pol gosse.
Li tchå est å pus sovint del cene di boû.
Ricete[candjî | candjî l’ côde wiki]
Aprestaedje do couscousse[candjî | candjî l’ côde wiki]
Dins l' tchôdron (li dzo) del couscoussire, fé rivni l' tchå avou des agnons, des tomates, do poeve, do sé, do djédjimbe, des yerbêyes, do do fås safran, di l' ôle ey ene miete di foirt boure. Leyî fricassî on cwårt d' eure. Radjouter 3 a 5 lites d' aiwe. Cwand l' aiwe boût, mete les naveas, ey on pô après les raecenes.
Adon, dins l' meye-trôs (li dzeu) del couscoussire, mete li smouye a cure al wapeur. Cwand elle a bén tchåfé, li rsaetchî et l' rafroedi, li saler, cwand elle est bén souwêye, mete di l' ôle et li rmete a parboure on deujhinme côp. C' est adon k' on radjoute, li peturon et les poevrons et si on nd a do cabu ou des longues cawoûtes, avou les ôtes verdeures ki cujhèt ådzo. Après on moumint, on rsaetche co on côp l' couscousse, et l' rafroedit. Pu l' rimete a cure on troejhinme côp. Deus eures après li cminçmint, li couscousse est presse.
On mete li couscousse sol taile, mete les bokets d' tchå dissu, pu "frexhi", dj' ô bén mete les verdeures et l' såce, mins nén dtrop. On wåde ene djatlêye di såce po si sacwants è volnut radjouter divant zels. Ca po fé des boletes, i n' fåt nén k' ça soeye ni trop setch, ni trop crou (on pô come li moirtî).
Sôres di couscousse[candjî | candjî l’ côde wiki]
On l' pout fé avou del tchå di grosse biesse come del ci d' bedot, ou d' polet. On l' pout minme bén fé avou sacwants pexhons (qors).
A costé do couscousse ordinaire ås verdeures, gn a l' couscousse ås corintenes. Ci-la, on cût l' tchå, les corintenes, les poes d' souke et tos les ôtes ingredyints (agnons, yerbêyes, spéces) dins ene casrole a pårt. Cwand l' couscousse est presse, on l' mete dins l' taile, mete li tchå dsu, pu vudî l' såce avou les corintenes et les poes d' souke dissu.
Li couscousse al tiesse di bedot, ki les Marokins aprestèt voltî li londi del fiesse di l' ofrixhaedje.
Magnaedje[candjî | candjî l’ côde wiki]
Å Marok, divins l' tins, on magnive l' couscousse al mwin, tot prustixhant des boletes avou ses doets, et les mete e s' boke avou ene djesse de tchicnåde. Asteure, bråmint des djins, foiravant dins les veyes, el magnnut avou des coyîs, mins todi tertos eshonne dins ene grande taile.
Foû payis arabes, on l' sieve tcheconk si pårt dins des assîtes.
-
Magnaedje e l' famile, omes ey valets -
boletes rade fwaites -
boletes bén fwaites
