Åwe di poyî

Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « åwe », loukîz cial.

Åwe di måjhon ki magne des yebes

Ene åwe di poyî ou oye di cinse, c' est ene åwe k' a stî doumiestreye.

End a d' deus sôres :

• Anser anser domesticus
• Anser cygnoides domesticus

Famile : «åwidîs»

Discrijhaedje

C’ est on gros spès oujhea d’ poyî, avou les coûtès pates epåmêyes, on longou cô et on gros foirt betch.

Vicaedje

djår crålant divant l' passaedje d' ene djin

Les åwes si pormoennèt sovint a tropes. Et roter tot berlondjant. I fåt ratinde k’ ele åyexhe passé on pont, loyminoymint (did la, li toponime « li Pont d’ oyes » a Abai).

Li måye si lome djår atake voltî les cis ki vnèt après.

Adon, tote li trope cråle (creye foirt). Avou s' criyaedje, ele dispiertèt les wårdeus cwand gn a des innmis ki vlèt moussî dins des murayes d’ ene veye (åwes do Capitole, do vî tins des Romins).

Mopliyaedje

oû d' åwe di poyî, avou des oû d' poye inte di zels

L’ åwe pond on gros blanc oû, troes côp pus gros k’ èn oû d’ poye.

Djeus avou l' åwe di måjhon

Divant 1900, on djetéve a l’ åwe : les pinde et sayî d’ elzî côper l’ cô did lon avou ene haminde (did la, l’ ratourneure « pindou a l’ åwe », pindou li tiesse djus).

Li dujhance a stî disfindowe pal Soce di Proteccion des Biesses diviè 1910.

Gn a eto l' djeu d' l' åwe, avou ene modêye e walon : « li caracole ki vout fé l' tchet ».