1918
Apparence
Cisse pådje chal c' est po çou k' s' a passé e l' anêye 1918 do calindrî grigoryin.
Ça s' a passé ciste anêye la
[candjî | candjî l’ côde wiki]Etrevéns a vey avou l' walon
[candjî | candjî l’ côde wiki]Etrevéns a vey avou l' Walonreye
[candjî | candjî l’ côde wiki]- 11 di nôvimbe: l' Almagne sene èn årmistice avou ls aloyîs, çou ki finixh li prumire guere daegnrece.
- Erî-såjhon : arivêye gripe espagnole ki va fé on hopea d' moirts, inte di zels, Jean Lejeune di Hesta.
Ôtes etrevéns
[candjî | candjî l’ côde wiki]- 24 di fevrî: declaråcion d' indepindince di l' Estoneye.
- 19 di setimbe: li Bulgareye sene èn årmistice
- en octôbe: kimince di l' epidemeye di gripe espagnole, ki va touwer bråmint d' djins sol daegn (20 miyos) disk' e 1920.
- 28 d' octôbe: proclamåcion del Republike tchecoslovake.
- 31 d' octôbe: l' Impire Otoman sene èn årmistice
- 3 d' nôvimbe: l' Otriche-Hongreye sene èn årmistice.
- 9 di nôvimbe: revintaedjes en Almagne eyet abdicåcion do Kaizer Wiyåme II.
- 11 di nôvimbe: proclamåcion del Republique di Pologne.
- e nôvimbe: proclamåcion do rweyåme des Serbes, des Crowåtes, eyet des Slovenes (ki dvénrè li Yougoslaveye).
- 1î d' decimbe: li Transilvaneye si raloye al Roumaneye.
- L' Izlande divént on rweyåme dislaxhî do Daenmåtche.
Rûsseye
[candjî | candjî l’ côde wiki]- 5 di djanvî: les boltcheviks dissolvèt l' Assimblêye constitouwante.
- 15 di djanvî: Leyon Trotsky mete so pî li Rodje Årmêye.
- 3 d' måss: Påye di Brest-Litovsk; li Rûsseye piede 800.000 km² eyet l' cwårt di s' populåcion.
- Nicolai II, li dierin tsår di Rûsseye, eyet si famile, sont touwé påzès boltcheviks.
- guere civile inte les rodjes et blankes årmêyes.
Ont vnou å monde ciste anêye la
[candjî | candjî l’ côde wiki]Rilomés walons et waloneus
[candjî | candjî l’ côde wiki]Ôtès djins
[candjî | candjî l’ côde wiki]- 21 di decimbe: Kurt Waldheim, diplomate eyet politikî otrichyin.
Ont morou ciste anêye la
[candjî | candjî l’ côde wiki]Rilomés walons et waloneus
[candjî | candjî l’ côde wiki]- 27 di may: Alphonse Tilkin
- 30 di djulete: Jean Bury
- 13 di nôvimbe: Jean Lejeune di Hesta
- 11 di decimbe: Ferdinand Davaux
Ôtès djins
[candjî | candjî l’ côde wiki]- 9 di nôvimbe: Guillaume Apollinaire, powete francès.