Aller au contenu

Adolphe Hoyaux

Èn årtike di Wikipedia.

Adolphe Hoyaux (k' on loméve «l' Aveule di Djolimont»), c' esteut on scrijheu e walon ey èn eplaideu do payis del Lovire.

I skepia a Famiyureus li 15 di djanvî 1854 et mora 1928.

I bouta tot djonne, a 10 ans, dins èn aminwer del Croyire. Pu dischinde e beur come houyeu a Sint-Piére. Adon-pwis, dins ene fayinçreye.

A 24 ans, i divna aveule. Il est maryî avou deus efants. Sins s' discoraedjî, il aprind l' alfabet Braye eyet l' muzike. Et divni muzicyin dins les cåbarets et so les dicåces. C' est vola k' il aprind a rmete e walon des tchansons francesses.

Tins des greves di 1886, pu pol procès Dufuisseaux (1889), i toirtcheye des tchansons politikes, e francès ey e walon, todi po disfinde les ovrîs grevisses et les socialisses.

I scrijha ene grosse trintinne di tchansons e walon.[1]

Egzimpe di boket

[candjî | candjî l’ côde wiki]
Fuziyåde di Rou-dlé-Tchålerwè (1886)
Li rvindje des grevisses
I.
Mes cpagnons, dji vos va tchanter
Çki nos va bénrade ariver
Wai çki nos fjhèt vir, tos les grands patrons[2]
Tins k' zels ramassèt do bea et do bon.
Mins il est grand tins d' nos rvindjî.
Waitîz çki nos pind dvant les iys.[3]
Bén seur, si nos n' nos rvindjans nén (nîⁿ)
K' i nos vont mete dizo leus pîs.
II.
On s' è va a s' djournêye å matén
Avou deus setchès tåtes di pwin.
La, on nos comande tot d' triviè (trèvîⁿ)
Pask' i nos prindèt po des tchéns (tchîⁿ)
S' on a l' måleur di replikî
On dit k' vos estoz revoyî.
«Alez rcweri vo livret».[4]
La come nos stans comandés.
III.
Si nos stans ene cwénzinne e rtård
On nos atake e tribunå.
La, on nos oblidje a payî,
Cwek' on sait bén k' nos n' sårén nén (nîⁿ)
Po ene ogmintåcion d' salåre, (salaire)
Fjhèt come å Rou u a Carniere
On voye des escadrons d' sôdårds
Et on fwait tirer so des sclåves.

Sourdants et pî-notes

[candjî | candjî l’ côde wiki]
  1. Willy Burgeon, divins Vint-cénk escrijheus e walon ås deus Inne, pp. 177-178.
  2. Mwaisse modêye: vos vyez les patrons comme i nos in font
  3. Mwaisse modêye: vos vyèz...
  4. Mwaisse modêye: K' vos vôye erqué ...; c' est dandjreus l' livret avou les djoû dedja ovrés, po k' on fwaiye vo dierin conte.