Anweye d' Urope

Édouard Manet, 1864

L' anweye d' Urope, c' est ene anweye ki skepeye e l' Atlantike pu ariver come anwijhale dins les egoloe des mouzes.

Sincieus no d' l' indje : : Anguilla anguilla.

Spårdaedje et tournante di veye

Arivêye dilé les coisses, ele rimontèt les rivires di l' Urope Coûtchantrece tot crexhant, diski dins les rixheas. La, ele polèt aveur céncwante cintimetes.

Adon-pwis, ele ridischindèt, eraler el mer, pu naivyî eviè li Mer des Sargasses po froyî.

On ndè trouve eto el Mîtrinne Mer, mins nén dins les aiwes do Danube.

Motlî

Ene djonne anweye si lome ene anwijhale, eto ene cawete.

Les anweyes el Walonreye

L' anweye rimonte Mouze et les anwijhales k' on-z î pexhe sont coujhnêyes so l' aloumåcion d' anweye di Mouze.

End aveut eto dins l' Aiwe d' Oûte eyet l' Mouhagne.

Les anweyes k' on trouve dins les pus ptitès aiwes (Bok, Seure sont ddja pus grandes, disk' a 50 cm.

Come amagnî

eurêye ås anweyes a môde djaponesse

Divant d' les cure, elzî fåt saetchî les båbes.

Li mot anweye dins les nos d' plaeces

Li mot "anweye" si rtrouve kécfeye el toponimeye do walon, come "ås Anweyes" (avårla, on prononce: les anwîyes, vî scrijha: Anwilles) a Djimbe.

Dins les belès-letes e walon

Dins l' roman «Letes di guere d' on piyote», li mwaisse persounaedje, on sôdård bedje do front d' l' Izer, va toumer amoureus d' ene Holandesse ki dmeure mon ses grands-parints dilé l' front. Sorlon l' roman, li pere del båshele pexhe des anweyes el Zelande, et les vént amoenner al cinse des parints da Nel (li crapåde). Adon, nosse sôdård namurwès les ratchtêye, et les cure dins on ptits restorant k' il a-st emantchî dins les trintchêyes. Avou å munu, marké «anweyes di Mouze».

No dins des ôtes lingaedjes

E neyerlandès, on l' lome "paling" el Zelande, mins "aal" el Flande coûtchantrece.

E l' arabe marokin, ele si lome noun, çou k' est eto li no del lete ki dene li son N.