Bokion
(Redjiblé di Bwejhlî)
On bokion u boskiyon (on dit eto: bwejhleu, bwejhlî u abateu d' bwès, ovrî d' bwès), c' est onk ki boute dins les bwès po-z abate les åbes et ndè fé do bwès po s' tchåfer u po vinde.
Si ovraedje si lome do bokionaedje.
Kékes dinêyes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Divant d' abate les tcheneas, on lzès pleut eto peler.
Après les bokions polént vni les soyeus d' long.
Avou les machines di bokionaedje, k' ont-st avnou el Walonreye diviè les anêyes 1960, li mestî d' bokion a co divnou pus traite ki dvant.
Motlî tecnike do bokion
[candjî | candjî l’ côde wiki]
- adjoker èn åbe tot l' abatant; adon, el fåt disdjoker
- etaeye
- finde so cwårtî: mete li cougnet inte li schoice et l' cour po rfinde les grossès schenes.
- flaxhe : marke å fier so les åbes a n' nén abate.
- nieron
- rouyete
- schene, schete
- toitche : plaece la kel fi do bwès est toirtchî (målåjhey a finde al mwin)
Usteyes des bokions
[candjî | candjî l’ côde wiki]- cougnet ou cougne
- fonne boutrece
- hepe (hatche, abatrece, cougneye)
- marlén
- rifindrece
- riceprece (ricepe)
- soyete ordinaire
- raezete u holete po peler ås sapéns
-
marlén -
raezete ås sapéns
Machines di bokionaedje
[candjî | candjî l’ côde wiki]- broyeuse-kischetleuse
- findeuse
- gruwe di tcherdjaedje
- tronçneuse
Situdias sol motlî walon des bokions
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Strépenne, Michel: Vocabulaire du travail du bois à Bercheux, Memwere a l' Univiersité Catolike do Noû-Lovén, 1964 (limero S 30 dins l' Djivêye des motîs do walon).
- Boulard, Jules: Enquêtes sur le parler d'une commune ardennaise, Jéhonville, Memwere a l' Univiersité d' Lidje, 1960, (limero S 104 dins l' Djivêye des motîs do walon).
- Dascotte, Robert: La vie forestière dans le Centre, divins Etudes régionales (Annales du cercle archéologique et folklorique de La Louvière et du Centre), l° 11, 1973, pp. 81-135 (limero O77 dins l' Djivêye des motîs do walon).
Alére
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Lucyin Mahin, li fonne boutoe, Li Rantoele l° 52, ivier 2009-2010.
Hårdêye divintrinne
[candjî | candjî l’ côde wiki]Hårdêyes difoûtrinnes
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Tecses di belès-letes so les bwejhleus eplaidîs so l' Aberteke :
- Mots walons des bokions dedja studyîs sol Wiccionaire
