Clå d' esté ås bovrins

On clå d' esté des bovrins u sonnante dermatite ås viermins, c' est on sonnant clå ki vént ås vatches di l' esté (e l' Urope).

Li cåze c' est on fén viermin del nindje des fiyaires ki s' pormoenne dins l' coir, et k' on lome parafiyaires u stefanofiyaires.

Les clås d' esté sont diferins des nocrês a Onchocerca, ki dmorèt dins l' pea, sins djonde li sonk.

Senes del maladeye

Discrijhaedje do clå

Les clås d' esté, come tos les clås, fijhèt må cwand on les pice. Å cmince, c' est des ptits clås, 5 cm lådje, ki s' polnut etrocler po fé des grossès plakes, 10 a 15 cm lådjes. Sovint, ça schôpeye li biesse ki s' va cfroyî après les meurs, les pås, evnd.

Eplaeçmint des clås

Parafilaria bovicola si mete so li dzeu do coir.
Stenofilaria stilesi fwait des clås sol vinte, di l' intrêye del pwetrene disk' al botroûle.
Des côps k' i gn a, les clås d' esté si metèt fok ås tetes.
Stenofilaria assamensis si mete sol warot des vatches zebus.
E Marok, les clås d' esté (on n' sait nén å djusse kéne sôre di fiyaire) si metèt pus voltî so li dzo et li dvant do coir: li dzo do cô, les pates di dvant, li vinte. End a cåzu måy sol les coisses, ni l' tiesse, ni les pates di drî. End a pont sol dos.
E Djapon, gn a des ptits clås ki s' metèt totåtoû do muzea.

Cåzes del maladeye

Vicåreye do viermin

Li viermin fwait (macrofiyaire) pond des oûs avou des ptits djonnes didins (microfiyaires) ki discloyèt dins l' clå. Les moxhes (del sôre Musca mins eto Haematobia irritans) sont-st assaetcheyes på sonk et på sûnaedje del playe. Ele raletchèt les oûs. Li rascråwêye moxhe va so ene ôte vatche, raletchî ene playe, u les låmes, et epestiferer cisse deujhinme biesse la. Et tchik et tchak.

Sôres di fiyaires

Parafilaria bovicola (li viermin fwait est ene cwatrinne di cm long; les oûs avou les microfilaires muzurèt 45 so 30 μm (micrometes) (e l' Urope, bén studyî el Suwede ey e l' Almagne et l' Afrike nonnrece).
Stenofilaria stilesi (ene cénkinne di mm long) (ezès Stats-Unis).
Stenofilaria deodesi (e l' Azeye).
Stenofilaria kaeli (e l' Azeye).
Stenofilaria assamensis (e l' Azeye).

Médiaedje

Sacwants ptit clås souwèt tot seu. E l' Almagne, les clås d' estés endè vont tot seus å waeyén-tins.
On pout operer, tot screpant totes les mizeres evoye. Mins ça sonne foirt. Cwand on-z arive "a plat", gn a co del matire pus fond; i fåt ralårdji l' operaedje. Si on fwait tchitchî les mannestés, ça mousse foû pa tos ptits trôs, come del poumåde fou d' on tube.

Tot l' tins d' l' operaedje, ça sonne foirt. Al fén, i fåt stantchî l' sonk avou des ptits bokets d' wate, metous onk so l' ôte come èn eplåsse, et ki tnèt tot seus cwand l' sonk s' egloumeye. Fåt on gros moes al playe po s' rifé.

Médiaedje pa des droukes:
- ki touwèt l' viermin: ivermectene (200 mg å kilo evike), clozanté, nitrocsinil (20 mg/kg), sordôzaedjes di lvamizole e finbindazole (50 mg/kg). Mins on n' adiercêye s' côp a tchaeke feye.
- ki touwèt les microbes ki rascråwèt les playes la k' les viermins vlèt rexhe do coir (antibiyotikes).

Minêyolodjince

Les clås d' esté egzistèt pattavå l' Daegn. Bråmint e l' Afrike et dins les ôtes tchôds payis. Mins ossu lon, bijhreçmint, kel Suwede (Parafilaria bovicola). End a eto el Bulgareye El Suwede, c' est tins des tchôds estés ki ça s' voet l' pus sovint. Å Marok, c' est, des anêyes k' i gn a, cwand i ploût bråmint tins des moes d' decimbe a avri. E l' Almagne, les clås d' estés, ki spitèt foû e moes d' may, ene troejhinne di samwinne après k' on-z a dislaxhî. C' est purade les vatches (u les gayets) ki sont rascråwêyes, nén les åmeas et åmayes, nerén les veas.

Lomaedjes del maladeye

Lomaedjes del maladeye dins les lingaedjes del daegne.

en inglès francès : verminous haremorragic dermatitis (Parafilaria bovicola)
en almand: Sommerwunde (playe d' esté).
en malaizyin (?) cascado (Stenofilaria deodesi).
en inglès d' l' Inde et d' Malaizeye: humpsore (Stenofilaria kaeli & Stenofilaria assamensis) (må d' warot).

Hårdêye difoûtrinne

(en) Pådje so les clås d' esté dins l' Merck Veterinary Manual