Copene:Cénkinme troke di viebes e walon

comparåjhon avou les modeles da Gilliard

ces deus la Gilliard les mete foû des 4 groupes classikes:

• aveur = aveur awè (1)
• esse = esse (2)

viebes do 4inme groupe classike = 5inme troke da Hendschel:

• ratinde = code coude (41)
• dispåde = stoide stwade (64)
• mete = bate (33)
• boere = boere bwâre (36)
• ôre = ôre oyu (54)
• boure = boure boûre (34)
• cure = cure cûre (46)
  • A=C=cujh, B=cû, p.e: cût, cûte
  • dins ç' groupe on-z a dins l' Gilliard cure, plaire, taire, lére, raploure (=rivni, a n' nén confonde avou raploure=ploure bråmint ki s' codjowe d' ene ôte manire), sicrire, lure,...
  • e rfondou "lére" a on pårticipe erirece sipeciå, ça fwait k' il est on groupe da lu; eto, "sicrire" va purade dins l' groupe 48 (dire)
• braire = braire brêre (35)
• dire = dire dîre (48)
  • A=C=dijh, B=di avou ene dobe codjowaedje C=dey
  • li diferince avou cure c' est l' dobe codjowaedje do bodje C (eg: "i dijhnut" ou "i deynut", "i scrijhnut" ou "i screynut".
• rire = rire rîre (60)
• lére = metou avou "cure" dins l' Gilliard,
  • mins e rfondou c' est come "dire" (dobe codjowaedje pol bodje C), et i gn a, di pus, on dobe pårticipe erirece (lî/léjhou) k' endè fwait ene sôre da lu
• kinoxhe = kinoxhe conèche (40)
• rexhe = rexhe rèche (59)
• sinti (ou purade sinte?) = come "bate" dins l' Gilliard
  • a Nameur c' est "dji bat, ti bats" dismetant k' e rfondou c' est "dji bate, ti bates" (come a Lidje); sinti sereut "dji sin, ti sins" (dismetant ki "sinte" sereut "dji sinte, ti sintes"). A noter k' ossu bén dins l' Gilliard k' a Lidje c' est "sinte" et nén "sinti", et ki, ossu bén dins l' Gilliard i n' a nole diferince inte "bate" et "sinte"
  • rifonde "sinte" eyet l' codjower come "bate" dabôrd?
• dimani = s' ascropi ascropu (61)
• siervi = siervi sièrvu (63)
• cori = cori couru (42)
• vini = tini tinu (67)
• voleur = poleur polu (56)
• ashir = ashir achîr (31)
• fé = fé (52)
• vey = vey vôy (69)
  • note: dobe rifondowe "voey" po l' infinitif?

ôtes modeles del 4inme sôre dins Gilliard (nén co dins l' årtike):

• scheure cheûre (37)
• xhôrbi choûrbu (38)
• clôre (39)
  • li diferince avou "ôre" c' est k' a costé di "cloyou,owe", i gn a-st on dobe pårticipe "clôs,clôse"
• rezoude (43)
  • li diferince d' avou "code" (41) c' est l' pårticipe fwait so on bodje diferin: A=B=C=rezoud, mins pårt.er. rezolou,owe. I gn a ki rezolou (et ses derivés) dins l' groupe
• crexhe (44)
  • li diferince avou "rexhe" (59) c' est ki dins l' Gilliard i gn a-st on dobe codjowaedje (A=B=C=crèch (dji crèche, dji crèch'rè) ou A=C=crèch, B=cré (dji cré, dji crérè); e rfondou c' est erîlé avou on seu codjowaedje, come rexhe
• croere (45)
  • note: dins l' Gilliard i gn a crèyans po l' imperatif, mins come tot avå i gn a on "w" såf la, et come c' est normålmint li minme fôme ki pol 4inme djin di l' indicatif prezintrece, dji pinse purade ki c' est ene aroke d' eplaidaedje po crwèyans (onk ki cnoxhe li pårler namurwès po-z acertiner?)
• cweri (47)
  • dins l' Gilliard metou come viebe defectif.
  • erîlé (si codjowe come "cori", avou candjmint d' voyale e<->i) e rfondou
• diveur (49)
• drovi douviè (50)
  • dins l' Gilliard c' est A=douvy, B=C=douv, p.e: douviet, douviete, nén rpris e rfondou
  • e rfondou c' est A=drov, B=C=drouv (vey Ch-18.)
• doirmi dwârmu (51)
  • A=doirm, B=C=doim, p.e: doirmou, doirmowe
  • dins l' Gilliard l' indicatif prezintrece singulî n' a pont d' "m" å coron (dji dwa, ti dwas, i dwat), çou k' esplike li groupe a pårt
  • erîlé come siervi (63) e rfondou
• mori (53)
• ploure (55)
  • note: viebe defectif
• ponre (57)
  • A=C=pon, B=pon (mins "pond" avou "d" moya pol prezintrece singulî (dji pond, ti ponds, i pond)
  • rén ki ponre e derivés
• prinde (58)
  • dobe codjowaedje:
    1. A=C=purd, B=prind, p.e: pris, prijhe
    2. A=B=C=prind, p.e: pris, prijhe
  • rifondaedje do pårticipe? (pris, prin, prindou?) del prezintrece singulî 2 ("dji prin" ou "dji prind")?
• saveur (62)
• shure (65)
• tchaire (66)
• valeur (68)
• oizeur (70)

Gilliard mete eto aler (32) et ses parints (endaler (32a), enderaler (32b), eraler (32c), raler (32d)) dins l' 4inme groupe classike (5inme troke) purade ki come disrîlé del 1re troke.

comparåjhon avou les modeles des Chnapans

• ratinde = vinde (15)
• dispåde = nén rpris
• mete = mete (9)
• boere = boere (13)
• ôre = nén rpris
• boure = moure (11)
• cure = cure (12)
• braire = braire (14)
• dire = dire (10)
• rire = nén rpris (metou avou "cure"?)
• lére = nén rpris (metou avou "cure" surmint)
• kinoxhe = nén rpris (come "mete" surmint)
• rexhe = nén rpris (come "mete" surmint)
• sinti (ou purade sinte?) = nén rpris (come "mete" surmint)
• dimani = nén rpris (come "drouvu"?)
  • note: dins l' pårler di Djnape i n' a pont d' candjmint d' voyale, ça fwait ki "drovi" s' codjowe come "dimani", e rfondou i font deus sôres diferinnes: A=B=C=diman eyet A=drov, B=C=drouv
• siervi = nén rpris (come "drouvu"?)
• cori = nén rpris (come "drovi" surmint)
• vini = tini (20)
• voleur = poleur (17)
• ashir = nén rpris
• fé = fé (7)
• vey = nén rpris

ôtes modeles del 4inme sôre dins Gilliard (nén co dins l' årtike):

• saveur (8): A=C=sav, B=sai; mins "seuxh" come bodje pol suddjonctif (pr. et er.) ossu po l' imperatif. p. e: seu. B dvén "så" pa dvant "r" çoula shonne pus erîlé ki l' 62 do Gilliard
• prinde (16): A=C=purd (pèrd), B=prind (vey G-58.) al diferince do 58. di Gilliard, li fôme "C" wåde li "r" pa dvant -nut/-nuxhe. Mins c' est ossu "ki dj' prinde"
• drovi (18): A=B=C=drouv (vey G-50.) ==> codjowaedje totafwait erîlé
• doirmi (19): A=doirm (doûrm), B=C=doim (doûm) (vey G-51.) chal l' indicatif prezintrece singulî est erîlé (al diferince do G-51.)