Copene:Cossoune
Istwere
[candjî l’ côde wiki]Sourdant (pårteye "Istwere..."): La différenciation dialectale en Belgique romane avant 1600.
Sol lomaedje "deur / adeurixhmint"
[candjî l’ côde wiki]Bernard Louis dijha
[candjî l’ côde wiki]Dji so-st-èwaré dè lîre vosse documint les cossounes (II).
b d dj g j jh v z sont lès deûrès cossounes ('consonnes sonores') p t tch k ch xh f s/ss sont lès doûcès cossounes ('consonnes sourdes')
Au coron d'on mot, lès deûrès cossounes sont prononcéyes come dès doûcès cossounes ('amuïssement') èt nin l' contrêre.
Lu scrîjadje est da Lucyin.
Mi, douces û dères, dju n' î conu rin. Mês, à wêtant in pô, I m' san.ne ku c'est Lucyin k' è rêzon ( bdgj sont douces).
D'èn ôte costé, pour mi, pou l'adouçi å coron des mots, dju sondje ku c'est Bernard k' è rêzon. Ca, pour mi, Lîdje dot su scrire et s' prononcî " Lidje", comme viadje, messadje, gade, gadot, couméradje, couradje, cèrije, frêje, dandjî.
Tous ces mots la su scrijat avu in "j" k'on n' put nin tchandjî an "ch". Si onz atind dire "viatche" coume "vatche", c'est pas des dins ki cåzat må et k' I fåt rmèrte su la boune voye putot ku d'acwarder à leu dèfåt.
Vous n' atindez nin dire : cèriche, fréche, dantchi, gatot etc.
Ritripaedje da Lucyin
[candjî l’ côde wiki]Mi ossu, å cmince, dji comprindeu å rvier. Mins (dji croes k' c' est Lorint k' a lomé ça e walon) :
D,J,V = doûcès cossounes F. sonores ??? (mi, dji les rsinteu come dures)
T, CH, F = durès cossounes (F. sourdes ?) (mi, dji les rsinteu come doûces)
Si on est d' acoird so ces mots la E WALON, adon, c' est èn adeurixhmint k' on-z a al fén des mots (ceréjhe si prononce bén "cèréch", viyadje : "viyatch".
MINS ci fenominne la n' egzistêye nén dins ene pitite coine del Walonreye, do costé di Smwès, la k' Louwis Baidjot è provént (zels i djhèt bén cèréj, viadj).
Mape Charles Bruneau 1674 ("village") : viyadj : Li Ptite Louwete, Hodremont, Nafraiteure, Orcîmont, Tchairire, Laforet, Yåle, Rotchô, viadj : Mouzaive, Frôhan, Pouphan, Dôhan (dj' ô bén : tote li Smwès walone).
viyatch : Les Boursegnes, Arniye, Fepén, Vierziye; vilatch : "en général"
Les linwincieus poliglotes (Tiri, Lorint, Pablo) nos dvrént motoit espliker did dou ki ciste atuze la (W. doûce = Fr sonore // W. dur = Fr sourde) vént ? Est ç' d' èn ôte lingaedje ? U di bråmint des ôtes lingaedjes ?
Lucyin 18 d' avri 2006 a 20:08 (UTC)
Ritripaedje da Pablo
[candjî l’ côde wiki]Li lomaedje deure / doûce n' est nén foirt sincieus. Il egzistêye dins bråmint d' lingaedjes po djåzer d' ene opôzucion di deus sôres di cossounes, mins nén todi (et motoit minme nén tofer) li minme k' e walon.
E rûsse metans, les deurès cossounes sont les cenes nén palatijheyes (b, p, g, k, d, t, ...), eneviè les doûces ki sont les palatijheyes (by, py, gy, ky, dy, ty, ...) (ene drole di sacwè c' est ki l' palatijhaedje del cossoune n' est nén scrît avou on sene pol cossoune, mins pol voyale ki shût (i gn a des letes diferinnes po les pwaires a/ya, e/ye, i/yi, o/yo, ou/you)
Li vî lomaedje deure / doûce n' est nén todi clair; des djins k' i gn a, et copurade les cenes avou des cnoxhances e linwistike, compurdant çoula å rvier (çou ki, po on lomaedje siervant a fé ene opôzucion dins ene pwaire est foirt målahessave) Ça fwait k' on-z eploye purade les mots del linwince asteure : vuzlêye (ki l' vwès pout passer dins l' gozî : b,d,g,v,z) eneviè disvuzlêye (ki l' vwès n' pout nén passer : p,t,k,f,s).