Efouwaedje (medcene)
- L' afouwaedje, ça n' a rén a vey : c' est li dnêye des manêyes
Efouwaedje del pea d' ene djin, åtoû d' on clå
L' efouwaedje u eblamåcion d' ene pårteye do coir des djins u des biesses, c' est on candjmint dins les tchås ki sont come e feu.
Les cåzes, ça pout esse
- on vicant adjint d' maladeye (formagnants, tchamosseures, bactereyes, virûsses).
- èn adjint fizike (metans l' solea dins l' côp d' solea)
- èn adjint tchimike (metans do on seur k' aduze li pea)
Li plaece k' est efouwêye mostere todi cwate senes :
- elle est tchôde
- elle est rodje
- elle est houzêye
- elle fwait må
Å livea des celures, tos les efouwaedjes provokèt les minmès reyaccions :
- Po cmincî, do sûnaedje d' oumeurs foû des celures (fåze ås oumeurs)
- Après, li rifjhaedje des djondowès tchås pa l' ovraedje des celures do coir (fåze ås celures)
L' efouwaedje si rescontere dins dipus di 9 maladeyes so 10.
Gn a des droukes ki sont dnêyes po-z aswadji l' efouwaedje, les disfouwantès droukes (siconte-eblamåtweres).
Totes les maladeyes k' i gn a d' l' efouwaedje, leu no si fwait avou l' cawete -ite (djonturite, botroûlite, mamite, evnd.), apus ki "peumoneye" eyet "pleurezeye".
Po des linwincieusès racsegnes sol mot "efouwaedje", alez s' vey e splitchant motî.
