Les Taeyes
Les Taeyes (dins ene fråze, on dit So les Taeyes, la-minme: So les Tèyes, F. Tailles), c' est èn ancyin ptit ban del Walonreye rebané avou Oufalijhe, el province do Lussimbork.
- Limeros del posse :
- asteure : 6661.
- davance : 6981.
- Limero diyalectolodjike : B 8.
- Arondixhmint : Bastogne.
- Sitindêye : 2.235 ectåres.
- Nombe di dmorants : 316 (1801), 481 (1846), 429 (1910), 235 (1961), 212 (1976).
Po l' etimolodjeye, riwaitîz dins l' esplicant motî.
No di des plaeces des Taeyes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Hamteas
[candjî | candjî l’ côde wiki]- El Cedrogne (la-minme: Ol Cèdrogne, F. Cédrogne).
- Ezès cinses (la-minme: Ozès Cinses, F. Censes).
- So les Tchampeas (la-minme: so les Tchâpins, as Tchampins, F. Chabreheid).
- Ezès colås (la-minme: Ozès Colâs, F. Collas).
- Ezès coulêyes (la-minme: Ozès Coulêyes, F. Coulée).
- E Fond d' Tchampea (la-minme: O Fond d' Tchâpin, F. Le Fond).
- Al Pixhrote (la-minme: Al Pihyrote, F. Pisserotte).
Ôtès plaeces
[candjî | candjî l’ côde wiki]- So les fas (la-minme: So les fins).
Djeyografeye
[candjî | candjî l’ côde wiki]Comene fwaite di tos ptits hamteas, foirt hôt metowe e l' Årdene, avou des fagnes, kel nive î dmeure bråmint pus lontins k' ôte pårt.
Istwere
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Djustice : gn aveut ene basse djustice so les Taeyes, et ene ôte a Tåverneu (ki les cis del Pixhrote î dvént mårtchî).
- Politike : a toltins shuvou l' Tere d' Oufalijhe.
- Rilidjon : Ons î a ddja basti ene tchapele e 13inme sieke, ki dispindeut di l' eglijhe do Mont. Ele divna pårotche li 17 d' awousse 1611, po dsiervi les viyaedjes des Taeyes, des Tchampeas, et del Pixhrote (gn aveut 45 manaedjes et 200 comuniants e 1719).
On-z î vént siervi sint Djîle dispu l' vî vî tins.
- Pitite Istwere : Les bwès des Taeyes ont siervou d' radjîstoe ås bandeyes, purade å 18inme sieke. S' î ont catchî : Marxhå (Mareschal), Noyé l' Poyou d' Bihin, Larôze å côpé pôce, Pelisse, et Magonete et Djena (les frés Theis di Mormont-dlé-Wibrin).
Economeye
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Bwejhlaedje : e 1834, les bwès fjhént 1134 ectåres, dj' ô bén : 60 åcint del sitindêye del comene.
- Taenreye et fabrike di potasse (1764).
- Saetchaedje al troufe (disk' e 1930).
- Botikeas et cåbarets : end aveut 9 e 1937.