Li bea bouket (tchanson)
Li bouquet delle mariée / Li bia bouquet
Li bea bouket (Li bia bouquet), ki l' prumî tite, c' esteut «Li bouquet delle mariée»[1] (Li bouket del mariêye), c' est ene tchanson e walon sicrîte et compôzêye pa Nicolas Bosret.
Elle a stî eplaideye e 1857, po-z esse tchantêye pal Soce Moncrabeau.
Elle a divnou li «tchant nåcionå» des Namurwès. Adon, c' est l' mwaisse tchanson des fiesses del Walonreye.
Cåzaedje del tchanson
[candjî | candjî l’ côde wiki]e rfondou walon
[candjî | candjî l’ côde wiki]mwaisse modêye
[candjî | candjî l’ côde wiki]so Wikisourd: Li bouquet delle mariée
ôte modêye do 19inme sieke
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li mwaisse modêye a stî scrîte divant l' sistinme Feller.
Rifrin
C'est d'mwin li jou di m'mariatche,
Aprètez, aprètez tos vos bouquèts,
Vos les mettro au coirsache
Des bauchelles do banquet.[2]
…
Couplets
Ça sti one saquwès d'drôle
L'ote-fi j'aveûve on'crôle
Tot aspoûyi
Dj'allès soki
L'âmour vint m'rewéi.
C'èsteûve mi ptit'Mâriye
Come el'esteûve djolie
Quén imbaras
ça sti c'djoû-là
Qui dj'a siné l'contract.
Adiè totes mès folies
Dj'intèr dins l'confrériye
C'èst-st-à l'ôté
Qui dj-vas djûrer
Amour, fidélité
C'est d'mwin qui dj'boute à pièce
Adiè tote li djonesse
Po cominçi
D'jî m'vas satchî
A l'cwâde à tot spiyî[3]
e scrijhaedje Feller
[candjî | candjî l’ côde wiki]E sistinme Feller come apliké ås Relîs namurwès e 1937. so Wikisourd: Li bouquet dèl mariéye
Esplikêyes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Dins l' prumî coplet, «dj' aveu ene crole» vout dire k' il esteut sô. I s' aspoyive sol candlete, presse a s' essocter, cwand i veya si feme a divni. Çou ki rewoeya.
Dins l' deujhinme coplet, «ké-n imbaras» vout dire k' i gn aveut bråmint do rmowe-manaedje cwand il a stî al comene siner l' ake di mariaedje.
Dins l' troejhinme coplet, i dit k' i mousse dins l' confréreye (des djins maryîs), çou k' est clawé pal mariaedje a l' eglijhe (a l' åté).
Li cwatrinme coplet, i dit k' i va s' apîçter, come les poyes ki rintrèt al nute so leu djoke. Si djonnesse, la k' i rôbaléve tocosté, est bén evoye. Et i va fé ene fiesse avou les djonnes do viyaedje u do coulot. Prinde ene grande coide, et fé deus ekipes: les omes maryîs d' on costé, et les djonnes omes di l' ôte. Come di djusse, i s' va mete do costé des maryîs, et saetchî timpesse sol coide, po k' les maryîs vinkixhexhe les nén-maryîs. Ôtrumint, kécfeye ki s' mariaedje ni serè nén ureus. Va-z è vey ![4]
Shuvance
[candjî | candjî l’ côde wiki]L' istwere di l' askepiaedje del tchanson a stî raconté dins ene operete «L' istwere do bea bouket», sicrîte pa Jules Evrard e 1945. Li live a rexhou po les fiesses di Walonreye li 15 di setimbe 1945. Les pårticions da Nicolas Bosret î ont stî rarindjeye pa Nesse Montellier.
Corwaitaedje do walon
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li mot «bouket»
[candjî | candjî l’ côde wiki]Come tos les prumîs scrijhaedjes e walon, li scrijheu ni rcwirt gote s' i gn a nén des mots pus tipikes dins èn ôte accint do walon. Li mot «bouket» si dit eto «busket» eyet «doket» dins des ôtès coines del Walonreye.
Croejhete
[candjî | candjî l’ côde wiki]Pol croejhete, on rilevrè l' eployaedje d' on NDIE (passé simpe) francès dins l' prumî coplet.
- L' amour vint m' rewoeyî.
Dins l' minme fråze, on n' uze nén del rîle des aidants viebes. Ele sereut, miersipepieuzmint:
- L' amour mi vna rewoeyî.
Mins gn åreut la on pî d' trop eneviè l' muzike.
Halcrosses E
[candjî | candjî l’ côde wiki]Come dins l' tchanson e francès, di ç' tins la, on prononcive les halcrosses E, pår å mitan del fråze:
- Des båsheles do banket (/dɛ‿bɔːʃɛlœ‿dɔ‿bãkɛ/)
E 20inme sieke, on veya evi leu prononçaedje ådvins do vers (tot e laixhant sovint li prononçaedje al fén do mot, avou adon ene note so on halcrosse E). Li fråze voci ådzeu esta rcandjeye insi:
- Des båsheles di nosse banket (/dɛ‿bɔːʃɛl‿di‿nɔs‿bãkɛ/)
Li tchantaedje metou so les Cmons a bråmint rsaetchî les halcrosses E å coron des mots (mins nén tertos).
Belès ratourneures
[candjî | candjî l’ côde wiki]Mins gn a eto des belès ratourneures, come:
Hårdêyes difoûtrinnes
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Ene pådje sol bea bouket (so l' Aberteke)
- so Wikisourd: Li bouquet delle mariée (mwaisse modêye, avou pårticion et oyåve muzike, et des hårdêyes viè les ôtes ortografeyes)
Pî-notes
[candjî | candjî l’ côde wiki]- ↑ Mwaisse sicrijhaedje, ortografeye di dvant Feller.
- ↑ Avou on pî sol halcrosse E di «båshele». Pol rissaetchî, les riscrijheus ont radapté l' ver tot l' fijhant divni: «Des bauchèles di nosse banquet»
- ↑ Referinces nén dnêyes !
- ↑ Esplikêyes da Pierrot Dufaux a Lucyin Mahin, Li Rantoele 2001.