Muzeure
Ene muzeure, c' est on nombe (matematike) ki permete d' avirer ene longueur, ene contnance, evnd. (Ene mezeure, c' est on moyén di djudjî totes sôres di sacwès, et d' elzès rmete a des sfwaites.)
Li mzeure est trovêye cwand on sait kibén d' côps ki li mzuré cayet contént l' unité di mzeure.
Emantchaedje del croejhete walone po cåzer d' ene muzeure
[candjî | candjî l’ côde wiki]Po dire: «ene baguete d' ene longueur di 30 a 40 cm», on eploye pus voltî: «ene baguete 30 a 40 cm longu».
Po dire: «ene coûtche di nive d' ene sipexheur di 30 cm», on cåzrè purade d' «ene coûtche di nive 30 cm sipesse».
Pareymint: «on pousse ki l' aiwe est a ene parfondeur di 15 metes» est puvite dit insi: «on pousse avou l' aiwe 15 metes fond; u: 20 metes parfond».
Adon: «ene tombe k' a 1500 ans d' ådje», c' est «ene tombe 1500 ans viye».
«On batea k' est a ene distance di 2000 km» => «on batea k' est 2000 km lon».
Sacwants mzeures et leu-z unités
[candjî | candjî l’ côde wiki]| Muzeure | Unité |
|---|---|
| Longueur, hôteur, lårdjeur, baxheure | mete |
| Pwès | kilo |
| Pouxhance di l' electrike | watt |
Unités di mzeure modienes
[candjî | candjî l’ côde wiki]- mete
- sigonde, munute, eure, djoû (d' 24 eures), samwinne, moes, anêye, sieke
- kilo (kilograme), kéntå, tone
- kilomete cwåré, mete cwåré, ectåre
- unités di mzeure éndjolikes
- lite, cintilite, mililite
Viyès mzeures
[candjî | candjî l’ côde wiki]Ene viye muzeure, c' est ene muzeure k' on eployive divinltins, sovint nén dins l' sistinme decimå, et ki pleut cobén candjî d' ene plaece a l' ôte.
Èt, po mèzurer on s' va sièrvu d'on mète, d'on dobe-dècimète, odobin minme d' on èlèktronike osti ki va lancî on filé d' lumîre èt vos dîre kwè.
Po lès longueûwès distances d' rolaedje è vosse oto, l' "GPS" (l'"GPK" "Djipovodîrekwè") vos va dîre lès kulomètes rolés èt èto l' costindje è pètrole distrû !