Côde sourdant di «Molén a l' aiwe»

[[Imådje:Mohiville Mo1cJPG.jpg|thumb|(a [[Mohiveye]])]]
On '''molén a l' aiwe''', c' esteut on [[molén]] ki rote avou ene rowe enondêye a l' aiwe.

C' est des pareys ki vont co el Walonreye. A [[Ferire]], a [[Holindje]], a [[Ôdegne]] (aléve co e 2014), a [[Djentene]], et a [[Djerpene]] (rimetou e-n alaedje e 2014).

== Did dou vént l' aiwe ==
L' aiwe k' on s' e siève pout vni d' ene [[rivire]], d' on [[rixhot]] ou co d' ene [[astantche]] ki rascod des ptits   sourdants dins ene [[basse d'aiwe|basse]]. 

L' euwe do ri est rachonêye dins l' bî. 

Cwand l' moumint est di s' endè voleur siervi, on va drovi l' [[Wikt:vinta|vinta]] (li ptite sicluze ki stope l' aiwe do tchenå d' amoennaedje).

L' aiwe pout esse amwinnêye ådzeu del rowe pa on batch esprès.

== Sôres di rowes ==
* a l' après di l' arivêye d' aiwe :
** rowes ås pales (arivêye di l' aiwe pa padzo, dins les payis foirt plats, come el Gåme.
** rowes ås pots ((arivêye di l' aiwe pa padzeu, a pårti d' on bî ki poujhî e-n amont dins ene corante aiwe d' on payis ås tienes, come e l' Årdene.
* a l' après do materio
** rowes di bwès
** rowe di metå
<gallery>
Rowe molén Licoujhene.jpg|Rowe di bwès ås pales ([[Licoujhene]], e Smwès)
Raptitixha rowe di molén.jpg|Raptitixha del minme
Rowe molén Corbiyon al tere.jpg|Fijhaedje d' ene rowe ås pots (po [[Corbiyon]])
Rowe molén raptitixha tirant.jpg|Raptitixhaedje d' ene rowe ås pots, mostrant on tirant
Rowe molén raptitixha Louis Schul.jpg|Raptitixha et mwaisse munujhî fijheu d' rowes di molén
Rowe molén aessi.jpg|Aessi d' ene rowe di molén
Rowe molén boton.jpg|Boton d' l' aesse, après ceclaedje (broûlé)
Rowe molén fén aessi boton2.jpg|li minme, veyou do dbout
</gallery>

== Fonccionmint d' on molén a l' aiwe ==
El molén a l' aiwe trouve si foice dins l' passaedje di l' aiwe k' ehinonde si rowe. 

Si c' est ene rowe å pales (« do dzo »), el rindmint est di 30 åcint. Si c' est ene rowe « do dzeu » (ki l' aiwe î tchait sol rowe), li rindmint del foice est di septante a nonante åcint.

Tot rixhlant dissu l' rowe, l' aiwe fwait tourner èn aessi, k' enonde des egurnaedjes et mete e-n alaedje li pire tournante.

== {{HD}} ==
* [http://aberteke.walon.org/rapoirtaedjeswatv.php#molen Vizite do molén d' Ôdegne (videyo)] {{Abt}} & {{tvwc}}

{{Commonscat|Watermills|les moléns a l' aiwe}}

[[Categoreye:Mônreye]]
[[Categoreye:Bastimints]]