Pesse des pourceas d' Afrike
Li pesse des pourceas d' Afrike, c' est ene maladeye des coshets cåzêye pa on virûsse, diferin do ci del pesse des pourceas lomêye "classike".
Minêyolodjeye[candjî | candjî l’ côde wiki]
Condicions di spårdaedje[candjî | candjî l’ côde wiki]
Po l' virûsse si spåde, i fåt ene grande concintråcion d' biesses dins l' minme plaece. C' est insi dins les poitchreyes mins nén dins les bwès (cas del pesse dins les singlés).[1]
Ancyinnès minêyes[candjî | candjî l’ côde wiki]
Li maladeye est cnoxhowe e l' Afrike dispu 1907.
Li prumî passaedje e l' Urope fourit e Portugal e 1957. Did la, li må a divnou inzotike e cåziyea iberike, pu spiter el France, pu el Beldjike. Ça a stî l' minêye di 1983 (dins les pourceas). On l' a prins po del pesse classike et abate evoye toplin des pourceas.[2]
Minêyes d' Urope levantrece[candjî | candjî l’ côde wiki]
Ene aisse del maladeye fourit diclarêye el Djeyordjeye e 2007. Did la, li må si va feri so tote li Rûsseye et-z î divni ezotike. Mins ele si spåd purade eviè l' Levant.
E moes d' awousse 2012, gn a ene minêye e l' Oucrinne ey e moes d' djun 2013, el Bielorûsseye.
E 2014, elle est el Litwaneye, el Pologne, et dins les ôtes payis bales (Letoneye ey Estoneye).
E moes d' djun 2017, li prumî cas est rapoirté e Tchekeye.
Minêye del Walonreye[candjî | candjî l’ côde wiki]
Prumîs cas[candjî | candjî l’ côde wiki]
Diviè l' 15 di setimbe 2018, ene minêye dins les singlés a stî diclårêye el Walonreye. Li prumî cas a stî trové a Etale. Li 5 d' octôbe, gn aveut ddja 32 singlés k' avént stî trovés pôzitifs å labo.
Li må a dandjreus vnou avou des singlés apoirtés d' Pologne u d' Tchekeye po rahessî les bwès dvant les tchesses.[3]
-
Tite del gazete "L' Avni do Lussimbork" -
Papî a l' intrêye do bwès a Etale -
item est i
Porshûte del minêye[candjî | candjî l’ côde wiki]
Li minêye a rôlé ene miete foû del Gåme, po-a avinde Bietris et Faiviè (Witri).
Li dierinne curêye k' a stî trovêye pôzitive al PPA, c' esteut on singlé touwé dilé Sint-Ldjî li 11 d' awousse 2019. Mins, après on a co rtrové des vîs oxheas avou l' virûsse divins. Li nombe totå di cas pôzitifs fourit di 833 (å 30 di måss 2020).[4]
-
Recloymint des bwès el Gåme (2019) -
item est i -
espaitchance di moussî ezès bwès (2019)
Senes del maladeye[candjî | candjî l’ côde wiki]
Li copete des orayes est sovint rodje. On î voet come des ptitès voennes.
Damadjes divintrins[candjî | candjî l’ côde wiki]
Gn a do sonnaedje dins les musses et d' l' aiwlinne åtoû des rnos.
Espaitchance[candjî | candjî l’ côde wiki]
Gn a nol eploctaedje, årvier del pesse des pourceas classike.
Dins l' cas del Walonreye e 1917, po reclôre li maladeye, on touwa pol mangonreye 4000 pourceas, et-z espaitchî les djins d' aler dins les bwès.
Cwand c' est les pourceas ki sont acsûts, on towe tot l' tcheté. Ç' a stî l' cas el Roumaneye e 2018, la k' on a abatou cåzu tot les coshets.
Dins les belès-letes e walon[candjî | candjî l’ côde wiki]
On biyet d' oumeur a stî scrît pa Djåke Desmet sol l' recloymint des singlers tins del minêye gåmesse.
Hårdêye difoûtrinne[candjî | candjî l’ côde wiki]
À m’ fré singler, poûrcia d’Ârdènes (so Wikisourd
Sourdant[candjî | candjî l’ côde wiki]
- ↑ sorlon Michel Brassine, årtisse des biesses, fén cnoxheu des maladeyes des pourceas, copinreye di Libin, 28 di setimbe 2018.
- ↑ adjåzia da Albert Dewaele a on copineu del copinreye di Libin
- ↑ esplikêyes d' on tchesseu so ene tchinne di tévé diviè l' 20 di setimbe 2018.
- ↑ L' avni do Lussimbork, li 2 d' avri 2020, p. 19.