Erî-fa

Inspectaedje di l' erî-fa d' ene djin

L' erî-fa, c' est les ewalpeures di l' efant dins l' vinte di l' mere, ki vnèt foû après l' acoûtchmint. L' erî-fa, c' est ene pårteye do placinta, avou les ôtes ewalpeures.

Po les djonnes des biesses ås tetes, on dit eto : li netieure u li pureure. Cwand les vatches tapèt l' erî-fa foû, on dit k' ele si netièt u k' ele purnut.

Sôres di netieures ås biesses

Li netieure est diferinne d' ene indje di biesse a l' ôte.

Les roemiants ont ene pureure foirt tene, ki s' disfirlotche, mins avou come des gros botons k' on lome les fleurs.

Les cavales et les bådes ont ene pureure bråmint pus spesse, ki tént eshonne, et fé come on saetch ki doet vni e-n on côp.

Les biesses divèt esse netieyes dins les 6 eures. Après 24 eures, i fåt houkî l' årtisse.

Dins l' netieure des vatches et des cavales, on trouve sovint li mizrete, cwand ele n' a nén stî tapêye foû avou l' bouye des aiwes.

• 
  Netieure d' ene både avou l' moultea après
• 
  Riwaitaedje ådvins del netieure d' ene både k' a bådlé on moultea
• 
  Netieure (normåle) d' ene berbis djusse après l' agnlaedje
• 
  les fleurs del netieure d' ene vatche (normåles)
• 
  Pureure d' on moflon

Operåcions so l' erî-fa

Åzès djins, i fåt todi bén waitî si l' erî-fa est etir.

Sins rmete djins a biesse, åzès cavales eyet bådes, eto. S' i gn a on boket ki dmeure, on-z a ene forbeure di poutnaedje.

Les vatches ni s' netièt nén todi totès seules. On pout saetchî sol pureure po l' aveur foû. On pout eto loyî ene pire après, po-z aveur on doûs haetchaedje. Si on houke l' årtisse, il irè displaker les fleurs åvins del velire... si c' est dins les 72 eures, pask' après, li tiesse del velire si rclôt. I pout eto rispåmer l' velire, ca gn a todi des bokets ki dmorèt.

Doûcès creyances a vey avou l' erî-fa

Gn a des doûcès creyances a vey avou l' erî-fa :

S' i gn a on boket d' erî-fa ki dmane sol tiesse do novea-né, on dit k' il est "cwefé". Il årè del tchance tote si veye.

Ås cavales, on lzî tapéve l' erî-fa so ene hôte coxhe d' èn åbe.