El Rubiveye
ol Rèbîvèye
El Rubiveye[1][2][3] (la-minme ol Rèbîvèye, ol Rubîvèye a Måmdiy, (fr) Robertville, (de) Zur Bievel, (nl) Ter Bievel[4]), c' est èn ancyin ptit ban del Walonreye, rebané avou Waime, e l' province di Lidje.
Mwaissès dnêyes[candjî | candjî l’ côde wiki]
- Limeros del posse :
- asteure : 4950
- davance : 4898
- Limero diyalectolodjike: My 3
- Arondixhmint : Måmdiy
Nos d' plaeces del Rubiveye[candjî | candjî l’ côde wiki]
Ces nos la, rilevés pa Jean Haust[5], sont totavå l' ancyin ptit ban, metans totsubén so Zôrbrôte.
Hamteas[candjî | candjî l’ côde wiki]
- e-n Ovîfa (è-n-ôvîfa, f. Ovifat)
- Zôrbrôte (zoûrbroût´, f. Sourbrodt)
- Bôdrindje
- Outruwåtche (oûtruwâtche, ôtrèwâtche, f. Outre-Warche)
Ôtès plaeces[candjî | candjî l’ côde wiki]
- A vey avou des åbes et des bwès :
- A vey avou des ôtès plantes et des biesses :
- A vey avou des dmorances et l' ovraedje des djins.
- l' waerixhea (wèr'hê)
- A vey avou des aiwes :
- A vey avou les tienes et les vås :
- a vey avou l' istwere:
- èzès tèrmâs: vénreut do latén « terminalia », ki s' aplicreut a des payis d' limotche. Come d' efet, c' est des grands tchamps del Rubiveye ki vnèt a stok conte l' ancyinne frontire inte li dutcheye do Lussimbork (la k' si trovèt asteure les Neûrs tièrs, Zôrbrôte, evnd.) et l' principåté di Ståvleu-Måmdiy.[7].
- Ôtès sacwès et målåjhminces :
- Les hoteas (lès hotês)
- e glaire (o glére)
Djeyografeye[candjî | candjî l’ côde wiki]
Raiwé pa l' Aiwe di Wåtche, astantchêye a l' astantche del Rubiveye.
Istwere[candjî | candjî l’ côde wiki]
El Rubiveye (avou Zôrbrôte Ôvîfa) fijheut pårteye del mwaireye di Waime, k' esteut tere del Principåté di Ståvleu-Måmdiy dispu l' 12inme sieke.
Les troes viyaedjes fourît metous avou l' Prûsse di 1815 a 1920. Dizo l' redjime prûssyin, c' esteut ene comene del mwaireye di Waime, come Ôvîfa. Dabôrd ki Zôrbrôte esteut raloyî al mwaireye di Bûtba.[8]
Bastimints[candjî | candjî l’ côde wiki]
Sacwants måjhons avou des åvrûles.
-
-
a Zôrbrôte -
eto a Zôrbrôte
Economeye[candjî | candjî l’ côde wiki]
Gn a deus campignes.
Mins, e 2023, gn aveut pus nole boledjreye.
Tuzance walone[candjî | candjî l’ côde wiki]
On gros motî, li ci da Toussaint et on motlî idêye pa idêye, li ci da Lejoly, ont rashonné les mots walons d' Ovîfa.
Nicolas Pietkin esteut curé a Zôrbrôte.
Sourdants[candjî | candjî l’ côde wiki]
- ↑ «el» est siervou a môde d' årtike, mins c' est èn uzaedje omofone di «e l'» Rubiveye.
- ↑ Li voyale do prumî pî a l' air d' esse ene sipotchåve voyale; -u- (/y/), c' est l' cene siervowe a a Måmdiy. C' est -è- (/ɛ/) a Ôvîfa eyet -ë- (/œ/) dins les ôtes viyaedjes del rebanêye comene di Waime. Mins li spotcheye cogne *Rbiveye n' a pus stî ritnowe.
- ↑ Li marke do long I (-î-) n' est nén notêye a cåze del cossoune V ki shût (li rîle est co a-z aveuri po les mots d' aplacaedje).
- ↑ TG4 a «Robertville»
- ↑ Live da Haust so les nos d' plaeces del Walonreye.
- ↑ li mot cwâreû si rtrouve dins l' «Fond d' Cwåreu», inte Sprimont et Comblin-å-pont, k' î est corwaitî come li mot «cwåre» (grosse cwårêye pire) avou l' cawete -oe.
- ↑ Li mot fourit loukî aprume flotchreçmint come on parint di «tiene», fwait so on bodje «term-» come e payis gåmès ey e tchestrolès.
- ↑ TG4 a «Roberville».