Tchapele Fichbaxh
Li Tchapele Fichbaxh (/ʧa.'pɛl fiʃ.'baχ/)[1] (sicrît oficirmint, Fischbach[2]), c' est ene tchapele metowe a ene pixheye del Barake Mitchî, e plin mitan del Fagne.
Djeyografeye
[candjî | candjî l’ côde wiki]Elle est sol comene do Grand Måmdiy, mins djusse a kékes metes del comene do Grand Djalhé (la k' est l' Barake Mitchî).
Elle est metowe so l' teritwere di l' ancyin ptit ban d' Bévurcé, mins kécfeye sol pårteye del Fagne k' esteut reziervêye ås djins do viyaedje di Xhofrai.[3]
Istwere
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li 21 d' awousse 1827, Henri Fischbach (come i sene lu-minme), on notåbe di Måmdiy (Prûsse), né-natif di Ståvleu, sicrît å mayeur di Djalhé (adon ezès Bas Payis, li futeure Beldjike estant dizo l' redjime holandès), po poleur mete ene cloke al Barake Mitchî, ki dmorreut «Prôpieté del Fagne». Li 27 d' awousse, li mayeur respond ki l' consey est d' acoird. Li cloke arive don, ey elle aléve dedja e moes d' nôvimbe. Ele sounéve a nonne et al fén d' l' ovraedje po houkî les djins ki s' årént yeu pierdou e l' Fagne. Li 17 di nôvimbe, Hinri Fichbaxh ricrît å mayeur tot lyi dmandant k' on mete on «live d' ôr» al Barake Mitchî po k' les djins schapés î scrijhexhe leu no.[4]
Li tchapele leye-minme est basteye e 1830 et 1831 (sol teritwere prûsyin). On î apoirta l' cloke, ey on î esprindeut ene loumire dins l' veulire metowe al copete del grande tchambe.
E 1836, Henri Toussaint-Fischbach riçût ene medaye d' ôr bedje po cisse boune ouve la k' a ddja schapé 93 djins. C' est Marie-Josèphe Schmidz k' a souné l' cloke et aloumé l' loumire di 1827 a 1836, et aveur li minme riscompinse.[5]
Li tchapele a stî rassonrêye e 2011, tot divnant monumint classé.
Sourdants et pî-notes
[candjî | candjî l’ côde wiki]- ↑ Li scrijha xh riprezinte on prononçaedje axh-låté, come on l' dit e ç' payis la (racsegne da Manfred Lejoly a Uzeu:Lucyin, 2021).
- ↑ No d' famile foirt sipårdou e l' Grande Dutcheye
- ↑ Elle a stî rindjeye på Buro des Monumints classés so l' ancyin ptit ban d' Xhofrai (ki n' a måy egzisté) ey e hamtea di Hèrbôfaye (k' est djusse on no d' plaece, e l' comene di Bévurcé).
- ↑ «La Baraque Michel et la Haute-Ardenne» on live da Albert Bonjean, parexhou a 1926.
- ↑ Albert Bonjean, come cial ådzeu.