Uzeu:Lucyin/intrêyes djanvî 2005

Li splitchant motî do walon: intrêyes do moes d' djanvî 2005.

Viyaedjes et Veyes del Walonreye

Province di Lidje

• Xhofrai
• Hodimont
• Hôdî (viyaedje)

Province do Roman Payis

• Moustî-dlé-Nivele

Province di Nameur

• Moustî-so-Sambe
• Moustî (viyaedje di Cirou-Moustî)

Province do Hinnot

• Armégnî
• Djilî, Djilitwès
• Moutiè
• Chili / Chli

Province do Lusimbork

• Mont-dlé-Oufalijhe

Ôte pårt sol Daegn

• Djeruzalem
  • Voye di Djeruzalem

Pitits nos et nos d' famile

• • Dodoyåre, Dedoyåre (no d' famile, Dedouaire, Dedoyard)

Grands scrijheus e walon

• Bragard, Henri

Diccionairîs do walon

• Charles Grandgagnage

Vicance walone

Amagnîs et aboeres del Walonreye

• Vî-keute (f.n. måke di bire)
• Vî-tins (f.n. måke di bire)
• flamitche
• avizance

Foclore

• schiråde, schirêye

Mots walons

Mots enimådjîs

• tchacossea

Mots spepyîs pår

• ranse
• s' emîsser, emîssé, emîsseure
• schorseye

Mots d' ådjourdu, u vîs mots erî-rfwaits

• Messeye
• arkeyolodjeye, arkeyolodjisse, arkeyolodjike
• galeye, galeyrin
• osculter
• svierba
• improuver

Mots intrés al varade

• fonde, fondreye
• fond, fondreye

• lene
• lugnî
• lugneye

• rabat
• rabate
• rabate-djoye

• si margayî

• vesse, vessete

• schafyî
• schåfe, schafote

• rexhe (addj., graevleus)

• roter, rotaedje, roteu, rote, roti, rotindje
• roter droet

• ariete

• rouyete

• stron

• saizixhant

• crosse

• robot

Mots intrés pa parintêye

• såjhon
• assåjhner
• dissåjhner

• sicrire, sicrijha, sicrijhaedje, sicrijhåve, sicrijheu, sicrirece, sicriresse
• sicrîta

• keute (o.n., djonteure)
• Vî-keute (f.n. måke di bire)
• s' askeuter, askeutêye
• coûsse
• cotiron

• enindjî
• indjén
• indjince
• nindje

Mots intrés pa tinme

Pires e cårires

• arcôze
• kisse
• pirreye
• pitit grani
• grani
• pitit grani
• cårire
• carioteu
• rotche

Sicrire

• oteur
• parolî
• cåzaedjisse
• imprimer, imprimeu, imprimaedje, imprimante

rilidjon

• compleyes (f.n.t.pl)
• vepes (f.n.t.pl)
• salut
• bateme

påstaedjreye

• påsse, påstea, påsté, påstî, påsteus
• påstaedjreye, påstaedjî
• tåte
• wastea
• dorêye
• volete
• fadêye
• nicnak

pemes

• cide
• peme, pemî
• pun
• rombosse
• melêye
• bouliene (f.n., sôre di peme)
• capindou
• peme d' amour
• braibant

Plantes

• poes
• poes d' souke
• poes d' Trouk
• poes d' Rome
• poes greks
• waide
• waide di tchvå
• rexhe waide
• båbe di gade
• ceréjhe, cerijhî
• ceréjhe d' Espagne
• grintche, grintchî
• doyåve, doyå
• bwès d' poye
• bos d' poye
• oyåve
• bwès d' cok
• melêye
• yebe di troye
• sipigne

Biesses

• tchafô
• mosse
• gunoûxhe
• taesson, taesnea, taesnire
• blairo

tchampions

• åbusson
• vesse di leu
• rouye
• leyes (f.n.t.pl.)
• emîsseure

Linwince & croejhete walone

omonimes

• tchåte (sôre di contrat).
• tchåte (noere voenne dins ene pire).
• tchåte (f.n., hitparåde)

• rote (f.n., royon d' semaedje)
• e rote (advierbire, mwais, måvlé)

• oyåve (o.n.)
• oyåve (addj. purade padvant)

• doyåve, doyå (o.n., åbe)
• doyåre, doyå (o.n., tchamps)

• fondreye (f.n., oujhene di fondaedje des metås)
• fondreye (f.n., foncea dins tere)

• keude (v.c., fé tni eshonne avou do fyi)
• keute (o.n., djonteure)

• taeye (f.n., plaece k' on taeye dins l' rotche).
• taye (f.n., blouze).

• mi (prono et prezintoe)
• mi (o.n., note di muzike)

• leu (o.n., biesse)
• leu (o.n., vî mot, plaece)
• leu (prono)

Sinonimes

• hiyî
• kihiyî, kiyî
• schirer, schere, schiråde, schirêye, schiraedje
• cochirer, coschiraedje, coschireu
• dischirer

adviebes

• swè-djhant
• acoûsse

Viebes a spitron

• troyler evoye

pronos

• ambedeus
• mi (prono et prezintoe)
• leu
• yeusses
• li leur, les leurs, da leur
• li minne, les minnes, da minne

Ricoridjaedjes, recråxhaedjes, et "wikijhaedjes"

• galiot, galiotêye
• boute-tot-seu
• moustî
• soyî
• brayete
• ålea
• ceréjhe