Heye (tchanson d' Noyé)
- Loukîz a : Noyé walon
Ene heye (coinreçmint, eto "héle, héye"), c' est ene viye tchanson tchantêye ås Avéns et å Noyé pa des ptitès djins ki s' metnut al plaece des bierdjîs ou des rwès mådjes cwand i savèt cwè po li skepiaedje da Djezus-Cri.
Les vîs noyés walons sont metous so ene pådje tote seule.
Lomaedjes
[candjî | candjî l’ côde wiki]E francès on les lome vieux noëls, mins cisse ratourneure la (vî noyé) n' est waire eployeye e walon, la k' on djåze pus voltî di noyé walon.
E-n inglès on les lome carols, on mot ki vént do latén choraula, ki vout dire "tchantreye".
E roumin, les heyes si lomnut colinde, do latén kalendæ, et l' minme mot s' a spårdou ezès lingaedjes vijhins: e russe koliadki, bulgåre et polonès koleda, etch etch.
Sipårdaedje
[candjî | candjî l’ côde wiki]mwaissès dnêyes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li dujhance des vîs noyés egzistêye e tote l' Urope. Elle a stî foirt al môde ezès 17inme et 18inme siekes. Elle a disparexhou al fén do 19inme sieke. El Walonreye, les heyes ont stî rmetowes d' assene pås eplaidaedjes da Auguste Doutrepont eyet Maurice Delbouille (live Doutrepont-Delbouille so les noyés walons), tantea k' i restît eredjistrés so stroetès plakes sol fén do 20inme sieke, kiminçmint do 21inme sieke.
Dins les heyes, on-z a sovint on cåzaedje inte deus djins. A costé des sacwès a vey avou li rlidjon, on-z î aprind les dujhances des djins des campagnes dizo l' Ancyin Redjime.
Egzimpes
[candjî | candjî l’ côde wiki]France
[candjî | candjî l’ côde wiki]L' imådje mostere les prumirès strofes d' on vî noyé francès.
Inglutere ey Estats unis
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li heye li pus cnoxhowe pås Inglès et Amerikins est Adeste fideles / O Come All Ye Faithfull.
Roumeneye
[candjî | candjî l’ côde wiki]On ndès djåze dins l' roman (Gabriyel eyet Gabriyel)