Aller au contenu

Îperite

Èn årtike di Wikipedia.
Imådje mostrant ene molecule d' îperite. Ès fôrmule tchimike, c' est « C4H8Cl2S ». Tchaeke coleur erprezinte èn elemint : li blanc po l' idrodjinne, li gris po l' carbone, li vete po li clôre eyet li djaene pol shoufe.

L' îperite, c' est on likide uzé pindant les gueres. L' îperite est cnoxhowe po-z årder l' pea e parfondeur.

L' iperite a stî askepyî pa on tchimisse prûssyin, Fritz Harber. Sorlon des statistikes, ci likide ci åreut permetou d' axhorer 6.000 djins.[1]

L' îperite, c' est on likide ki pout esse djaene come di l' ôle, ubén esse sins coleur.[2] Bén k' ça fouxhe on likide, l' îperite est ossu lomé « gåz moståde » dins des lingaedjes timpesse. Avou ça k' ci likide ci pufkene podbon l' moståde.[3]

Cwand on-z el tchåfe, l' îperite toûne a frawéns. Ci likide ci pout eto foumî disk' a divni epweznant. I reyadjit avou l' aiwe eyet rogne les metås.[2]

On s' a siervi d' l' iperite timpesse tins del prumire guere daegnrece eyet dins les gueres inte l' Irak eyet l' Iran.[4] Pindant l' guere 14-18, Fritz Harber, l' askepieu d' ciste åre ci, a metou so pî l' atacaedje d' Îper.[5] C' est pocwè, on-z el a lomé « îperite ».

Referinces eyet sourdants

[candjî | candjî l’ côde wiki]
  1. https://study.com/academy/lesson/fritz-haber-biography-inventions-facts.html
  2. 2,0 et 2,1 https://www.ilo.org/dyn/icsc/showcard.display?p_lang=fr&p_card_id=0418&p_version=2
  3. https://www.letemps.ch/sciences/sante/methotrexate-gaz-moutarde-chimiotherapie
  4. https://anr.fr/Projet-ANR-10-SECU-0002
  5. https://www.museedelagrandeguerre.com/histoire-grande-guerre/gaz-combat/