Ansinaedje

L' ansinaedje, c' e-st ene façon do dismantchî et candjî des restants d' amagnî, di plantes, evnd po ndè fé ene sôre d' ansene k' on lome toûnatere ou ansinî d' plante ou composs.

Li dzeu do toûnatere divant k' il efowe. On voet totès setchès sacwès et des restants d' plantes et d' amagnî. Gn a 'ne sakî ki rmowe li tot po mete di l' air didins.

Çoula s' fwait tot broyant des restants d' amagnî (pelakes di fruts eyet d' verdeus, schafiotes d' ous, restants d' froumadje, drouye di cafè...) et d' plantes (flaneyès fleurs, crouwås, moitès fouyes, waezon, schoices...) et tot les metant a moncea ou dins on batch, al crouweu et a l' air, çou ki permet åzès bactereyes, åbussons et totès vicantès sacwès (k' on voet avou ses ouys ou nén) do dismantchî l' tot. Adon, i gn a èn estchåfmint ki s' fwait, et èn efouwaedje.

On-z obtént do toûnatere ki sieve d' ansene.

Etimolodjeye

Li no « toûnatere » (mot po mot : « toûne a tere ») a stî ritnou après l' Bate di Noûmots di l' anêye 2024, metowe so pî pal comité del Fiesse ås lingaedjes walons.