Aragonès (lingaedje)
lingaedjes > indo-uropeyin > italike > aragonès
L' aragonès (dins ç' lingaedje la : aragonés), c' est on lingaedje roman co djåzé dins les viyaedjes di montinne Bijhe di l' Aragon, et ki s' raprind eto a Saragosse.
Il est diswalpé so Wikipedia.
Côde : an.
Istwere
[candjî | candjî l’ côde wiki]Come li castiyan et l' asturyin, l' aragonès s' a spårdou di Bijhe a Nonne avou l' riconcwesse di l' Espagne musulmane. Mins, a cåze del dômlance do castiyan après 1500, i s' a mintnou ki dins les contrêyes å Nôr, la k' il a skepyî. Loukîz tot çoula sol vicante mape.
Vicansté
[candjî | candjî l’ côde wiki]
Statut
[candjî | candjî l’ côde wiki]C' est onk des pus mancîs des lingaedjes romans, sapinse a l' Unesco. Ca i n' a nou statut oficire, nén ddja e l' contrêye otonome d' Aragon, la k' il a skepyî.
Consyince linwistike
[candjî | candjî l’ côde wiki]Les djins kel cåznut normåldimint n' ont nén l' consyince di djåzer ene vraiye langue. Bråmint dijhnut "patués".
Ovraedje des ravicantisses
[candjî | candjî l’ côde wiki]Les ravicantisses di l' aragonès ont-st eplaidî enawaire deus spès lives avou tos les pondants et les djondants. Li prumî « Li lingaedje aragonès e 21inme sieke » fwait 154 pådjes e-n espagnol avou des imådjes et des grafikes, + 35 e-n inglès (ratournaedje do mwaisse tecse).
Gn a la on corwaitaedje di tos les costés del langue : li spårdaedje, les accints, l’ istwere, les Belès Letes, l’ ehåyaedje do statut (e castiyan « normalisación »), des studias sociolinwistikes foirt sipepieus, les lwès a vey avou l’ lingaedje, li tchanson, li teyåte, et on cataloke des lives disk’ e 2013 (p. 95 a 143 !!!). Pu ene djivêye des soces ki boutnut sol lingaedje (60, k’ i gn a). + 45 dramatikes et bindes di tchanteus + 27 djins ou soces ki s’ ocupnut des medias : Daegntoele, radio, tévé, fimes, gazetes, evnd.
Li deujhinme, c' est "l' aragonès e 2014", avou totes les dnêyes po ciste anêye la, rimetowes ås anêyes di dvant.[1]