Atelaedje des boûs
L' atelaedje des boûs, c' est eployî des boûs, des vatches u des åmeas come ovrante biesse po saetchî des ekipaedjes u des eraires.
Atelaedje
[candjî | candjî l’ côde wiki]Po ateler les boûs après l' ekipaedje, on s' sierveut d' on djeu. Il esteut loyî après les coines do boû avou ene coyonke. Les djonnes boûs ni s' leyént nén åjheymint djonde. Elzès faleut etraityî come les tchvås dins les perones.
On-z ateléve eto les boûs avou des goreas. Les goreas d' boû estént bråmint pus stroets ki les cis di tchvå, rapoirt al cogne do cô. Les curs ki rascovrèt les bwès n' arivént nén å coron do bwès. Å dzo, gn av' pont d' cur, c' esteut ene pîce di fier.
On-z ateléve voltî les boûs cwand c' esteut po-z ovrer dins les broûs. I rsaetchèt leu pate pus åjheymint des broûs.
-
Deus boûs avou l' djeu inte les coines (e Tchili)
-
atelaedje sins djeu (e l' Almagne)
Feraedje
[candjî | candjî l’ côde wiki]Les boûs estént ferés. On n' meteut on fier fok so l' onglete difoûtrinne. Li fier å boû esteut a môde di xhuflet, paski les boûs tapèt å lådje. Gn aveut ene pitite betchete padvant.
-
Feraedje d' on boû
-
fier po ferer les boûs (u les vatches) d' atelaedje
Istwere di l' atelaedje des boûs
[candjî | candjî l’ côde wiki]el Walonreye
[candjî | candjî l’ côde wiki]Dins l' inte-deus-gueres, on-z a voltî atelé on tchvå avou on boû. Po les tcherwaedjes, on djheut k' c' esteut mî tcherwé.
E 1935, on pout adviner les plaeces la k' on-z ateléve co des boûs avou on djeu e 19inme sieke, å vey del mape ALW 9.33.
On nd a co ratelé tins del guere di 40 paski les tchvås ont stî rekizicionés.
Dins les anêyes 1950, gn aveut co di 10.000 a 15.000 boûs et vatches k' on-z ateléve el Beldjike.
foû del Walonreye
[candjî | candjî l’ côde wiki]On tcherwéve a l' eraire u al pitite tcherowe, saetcheyes pa des vatches u des åmeas e l' Afrike bijhrece ezès anêyes 1990.
On-z ateléve co des boûs u des vatches après des tcheretes el Nonne del France dins les anêyes 1980.
-
deus vatches atelêyes å djeu (France, anêyes 1980)
-
Tcherwaedje al pitite tcherowe, saetcheye pa ene vatche ey èn åmea (Marok, 1979)
Motlî di l' atelaedje des boûs
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Loukîz a : ALW 9 pp 245-255.