No di dmorant

Loukîz eto a Djivêye des nos di dmorants des viyaedjes del Walonreye.

Li no di dmorant (on dit eto : no di dmanant), c' est l' no des djins ki dmorèt dins on hamtea, on viyaedje, ene veye, ene contrêye, on payis, on continint.

Li no di dmorant si fwait tot-z acawant ene cawete å no del plaece. Ci n' est nén totavå l' minme.

Li no di dmorant est diferin do såvadje no des dmorants. Ci-cial n' a nou loyén avou l' no do viyaedje.

E walon, gn a bråmint des viyaedjes ki n' ont pont d' no di dmorant foirt corant.

Cawetes sovint eployeyes

• li cawete -î, ki l' femrin, c' est l' cawete -resse, kécfeye -ire.
• li cawete -urlin (femrin -urlinne), foirt coinrece, et ki vént do tîxhon.
• les cawetes -idjot et -inot (femrins "-idjote" & "-inote"), coinreces eto.
• li cawete -ai est kécfeye on calcaedje del cawete francèsse -ais.
• li cawete -wès, li pus corante, mins rissintowe co rade come on francijha del cawete francesse -ois.
• li cawete -yin, calkêye do francès, purade po les payis et les continints : Parizyin, Oucrinnyin
• li dobe cawete -iyin, li cene di dvant rimetowe so ene cawete -ey -eye ou -êye.

Candjmint do coron do bodje

Padecô, gn a on rcomprindaedje do coron do no do viyaedje

• Coirnimont => Coirnibotai
• Tchîplane => Tchîpurnai
• Palijhoû => Palijhotai

Emantchaedjes savants

E francès, sacwants no di dmorants sont fwaits pal voye d' on retcherpintaedje savant do no do viyaedje :

• Heure-le-Romain Eure-li-Romin => Romanhoriens
• Aiwêye => Aqualiens (Aiwêyîs)
• Cambron-Castea => Castelcambroniens
• Tî-Tchestea => Thyriocastelloritain

Ricwereus so les nos di dmorants walons des viyaedjes del Walonreye

• Jean Haust, k' endè mete sacwants dins si live so les nos d' plaeces del Walonreye.
• Albert Doppagne
• Jean Germain

Alére

A. Doppagne Enquête sur le gentilé et le blason populaire des communes wallonnes, les Dialectes belgo-romans, 1948, 4, pp 157-176.

Hårdêye divintrinne

• Djivêye des nos di dmorants des viyaedjes del Walonreye