Guere di Crimêye
Li guere di Crimêye, c’ est ene guere k’ i gn ava sol tere di Crimêye inte les Rûsses et des Aloyîs, ki c’ esteut les Francès, les Inglès et les Trouks. Ele s’ a passé e 1854 a 1856.
Li guere di Crimêye fwait pårteye des accions des grandès pouxhances di l' Urope d' adon po rprinde des bokets di l' Impire otoman ki cmincive a tourner a cou d' poyon.
Elle est pa côp rwaiteye come li prumire di çou k' on-z a lomé "les gueres modienes".[1]
Les cåzes del guere di Crimêye
[candjî | candjî l’ côde wiki]Les gazetes inglesses ont brutyî ki les Rûsses avént trawé des bateas trouks sol Bosfôre. Et saetchî å fizik so les marins k’ estént nedjant dins l’ aiwe po waitî d’ schaper.
Les Inglès, ki vlént dmorer les mwaisses des mers et des distroets s’ ont corcî. Il ont monté ene Grande Aloyance avou les Francès et les Trouks, siconte des Rûsses. On-z a levé des volontaires dins tote l’ Urope.
Avanceye del guere
[candjî | candjî l’ côde wiki]Les Francès et ls Inglès esserît Sebastopol e moes d’ setimbe 1954.
Les Inglès avént pierdous tote leu cavalreye al batreye di Balaclava.
Li redjimint då djenerå Mac-Mahon a-st arivé e ranfôrt a li 24 d’ awousse 1855 a onze eures å matén. Et-z enonder li Batreye di Sebastopol li 8 di setimbe 1855.
Estratedjeye des Rûsses
[candjî | candjî l’ côde wiki]Les Rûsses estént sûtis : i fjhént les cwanses di piede les batreyes, mins les ôtes avént ostant d’ moirts, si nén dpus. Mins i savént bén ki les Aloyîs mi dmorrént nén advitam ossu lon d’ leus waibes. [2]
Fén del guere
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li 2 d' måss 1856, li vî Tsår mora. Si valet n’ esteut nén po les gueres. I s’ dixhombra do siner li påye a Paris, li 31 di måss 1856.
Muzêye sol guere di Crimêye
[candjî | candjî l’ côde wiki]Muzêye-panorama di Sebastopol. On-z î voet les sôdårds di tos les camps, metous e leu vraiye plaece, avou leus costumes.
