Jules Vandereuse
Jules Vandereuse, c’ esteut on rcwereu sol walon do payis d’ Tchålerwè. Eto on scrijheu (e walon, ey e francès sol foclore eyet les ôtes waloneus). Eto on fel bouteu pol walon.
Il a skepyî li 12 d' avri 1873 ey il a morou li 12 di setimbe 1958.
Ouve pol walon
[candjî | candjî l’ côde wiki]come eplaideu
[candjî | candjî l’ côde wiki]Onk des prumîs ovreus pol Tonea d' Tchålerwè, la k' il eplaida toplin des powezeyes et des tchansons e walon, foiravant di 1896 a 1899.
come bouteu pol walon
[candjî | candjî l’ côde wiki]Il aveut askepyî li prumire soce di scrijheus do Payis d’ Tchålerwè e 1898, et l’ batijhî Les Wallons d’ Chârlèrwèt. Mins l' soce n' a duré ki disca 1899.
Mimbe askepieu di l’ ALWAC e 1908 et prezidint disk' e 1938.
C' est lu eto ki mete so pî li «Federåcion walone literaire et dramatike do Hinnot» (li 19 di djun 1910).
Come ricwereu
[candjî | candjî l’ côde wiki]
Dins ses rcweraedjes, pus tård, i cachive purade après les biyografeyes des scrijheus e walon. Inte di zels, li cene da Philippe Sclaubas.
Divant d’ morou, il a rashonné totes les tchansons da Djåke Bertrand, et ndè fé on live k’ a parexhou après s’ moirt.[1]
Il a eto rilevé les prumîs tecses des scrijheus e walon del province do Lussimbork.[2]
Tos ces studias la sont scrîts e francès.
Come sicrijheu
[candjî | candjî l’ côde wiki]Si prumire pîce di teyåte, «On drole di rindez-vos» (In drole de rendez-vous), ene comedeye d' èn ake, a stî creyeye li 15 di nôvimbe 1896.
Après çoula, il a co scrît:
- Deus feyes a louwer (Deux fies à louer) (èn ake, 1899)
- Èn oxhea po deus tchéns (In ocha pou deux tchéns) (èn ake, 1890)
- Ene comere al lotreye (Enne coumére à l'lotrie) (èn ake, 1901)
- On consey a profit (On conseil a profit) (èn ake, 1902)
- El gåre civike di Foufgniye (El garde civique di Fouf'gnies) (èn ake, 1903)
- Leyon l' sôlêye (Lèyon l'sôléye) (èn ake, 1905)
- On djoû d' eleccions a Foufgniye (In djoû d'élecsion a Fouf'gnies) (deus akes, 1905)[3]
On lyi doet ossu on redjårbaedje carolo do Tchant des Walons.
Hårdêyes difoûtrinnes
[candjî | candjî l’ côde wiki]- On studia so Djåke Bertrand, da Emile Vandereuse
Vos trouvroz des racsegnes so les ouves da Jules Vandereuse, u les ouves zeles-minmes, so Wikisourd e walon.
Sourdants
[candjî | candjî l’ côde wiki]- ↑ Les oeuvres wallonnes de Jacques Bertrand, ALWAC, 1960.
- ↑ Rapport présenté au XVIIIe congrès de littérature et d’art dramatique wallons, Oufalijhe, les 19 et 20 di djulete 1936.
- ↑ Live Coppe p. 386-388, la k' c' est Jules Vandereuse lu-minme k' a scrît si prôpe notûle.