Li Vå-Sinte-Ane

Èn årtike di Wikipedia.
(Redjiblé di L' Vå-Sinte-Ane)

Li Vå-Sinte-Ane (F. Lavaux-Sainte-Anne), c' est èn ancyin ptit ban del Walonreye rebané avou Rotchfoirt, el province di Nameur.

l' eglijhe

Po l' etimolodjeye et les vîs scrijhas, riwaitîz dins l' esplicant motî.

No di des plaeces del Vå-Sinte-Ane[candjî | candjî l’ côde wiki]

  • A vey avou des åbes et des bwès :
    • li bati des Såwireas (la-minme Sauwirês, Fr. Salrays)
    • li Hazale (la-minme A l' Azèle) : bwès pus crou kel solin, la k' gn a la bråmint des robetes.
  • A vey avou des ôtès plantes et des biesses :
    • li tchecawe (la-minme tchèkèwe, Fr. Tchèquewe)
  • A vey avou des aiwes :
  • A vey avou les tienes et les vås :
  • A vey avou des dmorances et l' ovraedje des djins.
  • A vey avou les cwate costés del Daegn
    • Li Solin (bwès metou å solea)
  • Ôtès sacwès et målåjhminces :
    • L' Oubire, li ptite oubire (iye inte li bî do molén eyet l' aiwe.

Djeyografeye[candjî | candjî l’ côde wiki]

Li Vå-Sinte-Ane est raiweye pa l' aiwe di Wimbe.

Economeye[candjî | candjî l’ côde wiki]

Li cinse do tchestea, c' est l' pus grosse cinse do viyaedje. Ele fwait 80 ectåres. E 1910, il avént doze tchivås, et on tropea di pus d' cint bedots avou on bierdjî.

A vey[candjî | candjî l’ côde wiki]

Li tchestea

Li Tchestea del Vå-Sinte-Ane a cmincî a-z esse basti diviè 1450, dizo Djhan II d' Bierlô. Il a stî rassonré e 1930. Et divni on muzêye del tchesse.

Li rlomêye djouweuse di tenisse Justine Henin s' î maria avou Pierre-Yves Hardene li 16 di nôvimbe 2002.

Rilidjon[candjî | candjî l’ côde wiki]

Gn a al Vå-Sinte-Ane ene kiminålté crustinne lomêye "la Fraternité des Tibériades" (leu waibe est cial).

Tuzance walone[candjî | candjî l’ côde wiki]

Accint do walon[candjî | candjî l’ côde wiki]

Po cåzer di si accint walon, c' est l' rumî viyaejde del Fåmene la kel betchfessî ea si prononce -ia (did la, li spotaedje des djins "les Petias, dabôrd ki les cis d' Åve, li viyaedje astok, tot ralant so Welin, c' est les Petrês).

E 20inme sieke, on î sierveut co l' NDIE (passé simpe) pluriyal, avou l' cawete di codjowaedje do DIE (imparfwait) int.

Li bîje èt l’ solia si margayint (DIE, fr. il se disputaient), chakin djeut k’ il esteut pus fwârt ki l’ ônte. Tot d’ on côⁿp, i vèyint (NDIE, fr. ils virent) on rôⁿleû k’ ariveut d’ leû costé. Il asteut ravôⁿtiè dins on laudje caban. I gadjint (NDIE, fr. ils parièrent) ki l’ cia k’ aleûve lî råyî s’ caban l’ prumî, ça sreut li l’ pus castârd.[1]

Dins les belès-letes e walon[candjî | candjî l’ côde wiki]

Gn a ene paskêye al Sinte-Ane a Lvå, diviè 1900, k' est racontêye pa Livî d' Finfe dins s' live, pådjes 74 a 77.

Hårdêye difoûtrinne[candjî | candjî l’ côde wiki]

(eredjitrumints avou l' accint del Vå) Ratournaedje d' ene fåve do vî vî tins (Li bijhe et l' solea)

Sourdant[candjî | candjî l’ côde wiki]

Commons
Commons
I gn a so les cmons Wikipedia des imådjes ou fitchîs son a vey avou Li Vå-Sinte-Ane .
  1. Tecse «Li bijhe et l' solea» ratourné pa ene djin di Lvå, skepieye e 1948; li minme uzaedje aveut stî rascodou po Han-so-Lesse dins les inketes Haust (ALW 2, notule 2.114).