Louis Renard

Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « Renard (no d' famile) », loukîz cial.

Louis Renard a vnou å monde a Tîhondje, li 17 do moes d’ måss meye ût cint cwatru-vint cwate. Il î dveut mori cwatru-vint–z ans pus tård (e 1965).

Il a scrît des clapants arimés e walon.

I dveut esse riprins dins l' Pordjet d' antolodjeye des scrijheus e walon do Payis d' Hu da Djhan-Pire Dumont.

Di s' mestî, il esteut mwaisse maçon, pu artiyeu al guere di 14.

Si vicåreye

Si pa esteut maçon, et come li ptit Louwis esteut l’ pus vî d’ ene famile di ût efants, i dva cwiter li scole cwand il ourit catoize ans po–z aler avou s’ popa ovrer å maçon.

Come di djusse, i cminça come aprindisse, come mandaye, a aidî les maçons. I djheut k’ il aveut poirté des meyes d’ oujheas so si spale.

Mins al nute et li dimegne, i studyive et aler al « Sicole industriyele » di Hu et il a–st avou s’ diplome di capacité. Si bén k’ e 1912, la k’ il aveut vint–ût ans, i s’ a metou a s’ conte come eterprindeu–maçon.

Des ans pus tård, c’ esteut l’ guere di catoize. Louwis fourit artiyeu a foirt d’ Evgnêye (c’ est on des foirts di Lidje). Li guere atake li cwate, li dijh il est acsû par des bokets d’ obus. Il ala-st a l’ ospitå d’ Lidje. Ene feye riweri, on l’ emoenna e l’ Almagne, wice ki dmora cénk anêyes prijhnî. C’ est la ki s’ meta a scrire des powinmes. Come bén des ôtes (Françwès Warnotte, metans, il aveut l’ må do payis et motoit li tins do tuzer et do scrire.

Onk di ses arimés

Li viye voye

Dji cnoxhe ene bele viye voye ki dschind e nosse viyaedje,

Inte ses hourêyes d' edjåjhe et ses ctoirtchîs bouxhons.

C' est m' viye voye di scolî, k' a todi l' minme vizaedje,

Ene voye do bon vî tins, bele a totes les såjhons.

Cwand l' solo å prétins fwait craker les botons,

Ele si rnipe tot d' on côp d' on bea mantea d' verdeure,

C' est on novea tapis, des guirlantes, des festons

A kî novele samwinne apoite novele coleur.

Li viye så båjhe si tiesse padzeu l' basse ås maclotes,

Melant ses foyes d' årdjint avou l' tijhe des rozeas

Ene bele corante rampioûle si rôle so l' grijhe pelote,

Et pind ses djaenes boukets å dvins des verts coxheas.

C' est les såvadjes rôzîs avou leus verts pompons,

Les ronxhes, les spenes, les hous, les sawous, les noejhîs,

Eyet l' grand bossou frinne, tot ravôtyî d' houbion,

Catchant dzo si spexheur, ene covêye di måvis.

C' est les ptitès petchales, les meures et les noejhetes,

Li noere troke do sawou ki hosse come on pindou,

Les heupons, les poes d' hous, ki leus rodjès trocletes,

Spitèt les vetès foyes di leus gotletes di sonk.

Et pu, c' est l' taeyante bijhe k' ashofele li nivaye,

C' est les longuès glissådes, les cawêyes di scleyons,

Li fene cresse d' ene consire inte les stos del viye håye,

Plaijhis di totes les ådjes, djoyes a totes les såjhons.

Wårdans les viyès voyes ki sont dvins nos viyaedjes.

Wårdans leus xhoûlés strouks et leus ctoirtchîs bouxhons.

Respectans les covêyes ki crexhèt a l' ombraedje,

So l' coxhe d' on bossou frinne, dzo des riyots d' houbion.

Djivêye d' arimés

C' esteut on pordjet d' eplaidaedje, acvierné pa Djan-Pire Dumont, mins ki n' a sepou vni foû di spexheur. Les bokets ont stî eto eredjistrés e-n ene sitroete plake fwaite al mwin.

Li corone di brouhîre
C ‘èst Noyé
Novimbe
Por vos qui monte di garde a l’ ombe dè vî tiyou
Li vî pont d’ bwès
Li vî pommî
Li bribeû
Vèsprèye
Al cinse
Li soyeû
Al fôdje
Li facteûr
On rèyon d’ solo
Lès sabots
Li dièrinne bwèhe
Li vèye vôye
Li cwèrbâ èt li r’nâ
Li dj’vâ d’ carton
Li plèce vûde
Li mwèrt dè fâwe
Li vî molin
Li bouhon d’ heuponî
Li cohète di pâquî
Ponnes èt djôyes
Bènèdiction
Li cok’mâr èt l’ crassèt
Djôsèf
Fleûrs di pôve
Fréses di Tihondje
W-è-st-èle èvôye ?
Pompon
Cou qu’ èle m’ a dit
Pôve chèvreû
Lès foyes toumèt
A l’ prumîre aronde
A r’vèye
Li banse di wèzîre
Sès prumîs pas
Li p’tit solé
Nute d’ iviér

Hårdêyes difoûtrinnes

• Ene cåkêye di ses scrijhaedjes (so "Berdelaedjes")
• Ene pådje so ses scrijhaedjes rashious e rfondou (so l' Aberteke).