Émile Lempereur
Émile Lempereur (ki s' direut purade Emile Limpreur e walon) a skepyî li 16 d' octôbe 1909 et mori li 10 d' awousse 2009.
C' esteut on scrijheu e walon, on rcwereu, et on bouteu pol walon.
Il est rprins dins l' Antolodjeye Fleurs Diyalectåles eyet dins l' pitite et l' grosse antolodjeye da Piron, ey eto dins "Scrire".
Il a stî onk des mwaisses bouteus a l' ALWAC, et eto SLLW-î.
Dispu 2023, i gn a on pris po les scrijheus rindou pal veye di Tcheslet ki poite si no.
Come bouteu pol walon
[candjî | candjî l’ côde wiki]Si spitch «Du renouvellement des sources d' inspiration dans la poésie wallonne» prezinté å 11inme raploû di Literateure et d' Teyåte e walon (Tchålerwè, 1933) a stombyî tos les scrijheus e walon, nén foû k' dins les tinmes mins eto dins li rcweraedje di beas mots et d' emantchaedjes di fråzes pus walons. Il a scrît eto e francès des ôtes papîs so les belès letes e walon : «Regards sur la jeune littérature wallonne» (1937); «Les lettres dialectales en Hainaut, essai et documents» (1963), «Le théâtre dialectal en Wallonie au XXe siècle» (1979).
Come powete
[candjî | candjî l’ côde wiki]Lu-minme a-st eplaidî des ramexhnêyes d' arimés : «Åtoû d' mi» (1933), «Spites d' åmes, Vizaedjes 1934» (Spites d' âmes, Visâdjes 1934) (1935).
Des powinmes nén eplaidîs (sicrîts inte 1935 et 1940) ont stî rashonnés e 2012 dizo l' tite : «Spites di m' cour»; pu co ene ôte fournêye divins «Dji vôreu tchanter Tcheslet», todi e 2012.
Ses powezeyes, ki dinnut des imådjes purade ki raconter ene sacwè, polnut esse riwaiteyes come li prumire levêye di scrijhaedjes del djermêye 48.
Come romantî
[candjî | candjî l’ côde wiki]Pus tård, i vudrè des lives di prôze, a cmincî pa ene novele «Discôpé dins on cour» (Discôpé dins in coeûr) (1938, replaidî e 2006). Il aveut ddja scrît ene ôte sipoûle e 1934, aveut stî scrîte «Do tcherbon dins les flates» (Dou tchèrbon dins lès flates), la k' i conte a môde di ptit roman sicolodjike si apriyesse come mwaisse di scole progressisse ("anartchisse") dins on viyaedje di cinsîs. Mins ci-lale ni serè eplaideye k' e 1999.
Come Ben Genaux, èn ôte mwaisse di scole, i discrît ses scolîs dins «Tiesses pelêyes» (Tièsses pèléyes) (1977).
I raconte ses sovnances dins «On Tcheslotî» (In Tchèss'lotî) (2000).
Si dierin live (2004), «Miytaedje» (Mîy'tâdje), ci rest des powinmes, mins avou kékes bokets di prôze-powezeye, et on ptit racontaedje po fini : dj' ô bén : des kistrûlêyès mietes di ses scrîts.
Come diccionairî
[candjî | candjî l’ côde wiki]Il aveut rashonné des mots d' Nålene dins l' motî d' Nålene, eplaidî e 2000 (rahouca O103 dins l' djivêye des motîs do walon).
Come ricwereu
[candjî | candjî l’ côde wiki]On lyi doet on catalogue des ouves e walon et picård, et sol foclore di Walonreye, lomé li Cataloke Limpreur.
Hårdêyes difoûtrinnes
[candjî | candjî l’ côde wiki]
Li Wiccionaire si rsieve di sacwantès fråzes da Émile Lempereur po-z enimådjî des mots k' i gn a.
Vos trouvroz des racsegnes so les ouves da Émile Lempereur, u les ouves zeles-minmes, so Wikisourd e walon.- Sacwants d' ses scrijhaedjes rimetous e rfondou (so l' Aberteke)
- (fr) Djivêye di ses scrijhaedjes (sol waibe di l' SLLW)
- (fr) Ès pådje « Objectif Plumes » (ene waibe del Federåcion Walonreye-Brussele)
